Tương lai của AI có thể nằm ngoài Trái Đất

Trước áp lực về năng lượng và tài nguyên trên mặt đất, Google đang ấp ủ một kế hoạch đầy tham vọng mang tên Suncatcher, một dự án đưa các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI) ra ngoài không gian để khai thác nguồn năng lượng mặt trời gần như vô tận.

Google dự kiến phóng thiết bị thử nghiệm đầu tiên được đưa lên quỹ đạo vào đầu năm 2027. Các kỹ sư của công ty muốn khai thác năng lượng mặt trời trong bối cảnh chi phí phóng tên lửa đang giảm.

Các nhà khoa học của công ty tin rằng khoảng 80 vệ tinh chạy bằng năng lượng mặt trời có thể được bố trí trên quỹ đạo cách bề mặt Trái Đất khoảng 400 dặm (khoảng 640km).

Các vệ tinh này sẽ được trang bị những bộ xử lý mạnh mẽ cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về AI.

Bài toán chi phí và áp lực tài nguyên

Động lực chính đằng sau tham vọng này là sự thay đổi chóng mặt về chi phí. Theo một nghiên cứu của Google công bố hôm thứ Ba, giá phóng tàu vũ trụ đang giảm nhanh đến mức đến giữa những năm 2030, chi phí vận hành một trung tâm dữ liệu trên không gian có thể tương đương với chi phí trên Trái Đất.

Việc "di dời" các trung tâm dữ liệu lên quỹ đạo cũng giải quyết được hai vấn đề nan giải trên mặt đất: quỹ đất và nguồn nước khổng lồ cần thiết để làm mát các hệ thống hiện có.

Khi đã ở trên quỹ đạo, các nhà máy AI này sẽ được cung cấp năng lượng trực tiếp từ các tấm pin mặt trời, vốn có thể cho năng suất cao gấp tám lần so với trên Trái Đất.

Tuy nhiên, giải pháp này không hoàn toàn "xanh". Mỗi vụ phóng tên lửa vào không gian vẫn thải ra hàng trăm tấn CO2. Hơn nữa, các nhà thiên văn học cũng lo ngại rằng số lượng vệ tinh ngày càng tăng ở quỹ đạo thấp giống như những con bọ trên kính chắn gió khi họ cố gắng quan sát vũ trụ.

Các trung tâm dữ liệu quỹ thuộc dự án “Suncatcher" sẽ được trang bị các bộ xử lý TPU được tối ưu hóa cho AI của Google. Dữ liệu sau khi xử lý sẽ được truyền trở lại Trái Đất thông qua các liên kết quang học không gian tự do, thường sử dụng ánh sáng hoặc tia laser để truyền thông tin.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh các gã khổng lồ công nghệ dự kiến chi tới 3.000 tỷ USD cho các trung tâm dữ liệu trên mặt đất, làm dấy lên lo ngại nghiêm trọng về tác động khí thải carbon.

Google tuyên bố: "Trong tương lai, không gian có thể là nơi tốt nhất để mở rộng quy mô máy tính AI."

Tuy nhiên, công ty cũng đưa ra một lưu ý cảnh báo. Vẫn còn những thách thức kỹ thuật đáng kể, chẳng hạn như việc quản lý nhiệt, đảm bảo băng thông truyền thông về mặt đất và độ tin cậy của toàn bộ hệ thống khi hoạt động liên tục trên quỹ đạo.

Google không đơn độc trong tham vọng này. Elon Musk, người điều hành nhà cung cấp internet vệ tinh Starlink và chương trình tên lửa SpaceX, tuần trước cho biết công ty của ông cũng sẽ bắt đầu mở rộng quy mô để tạo ra các trung tâm dữ liệu trong không gian.

Trong khi đó, chip AI của Nvidia cũng sẽ được phóng vào vũ trụ vào cuối tháng này thông qua sự hợp tác với công ty khởi nghiệp Starcloud.

Philip Johnston, đồng sáng lập công ty khởi nghiệp này, cho biết: "Trong không gian, bạn sẽ có được nguồn năng lượng tái tạo gần như vô hạn với chi phí thấp." Ông lập luận rằng chi phí môi trường duy nhất là chi phí phóng, nhưng sẽ tiết kiệm được gấp 10 lần lượng khí thải trong suốt vòng đời của trung tâm dữ liệu so với trên mặt đất.