Nhiều động thái quyết liệt của các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh gần đây đang cho thấy quyết tâm “xóa sổ” làng nghề đúc đồng Đại Bái (xã Đại Bái, huyện Gia Bình). Nguyên nhân là do trong quá trình sản xuất trong hơn 2 thập kỷ qua, làng nghề này đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, phát sinh nhiều vi phạm trong quản lý và sử dụng đất đai tại địa phương này.
 |
| Khu vực đổ xỉ than là đất nông nghiệp thuộc địa phận xã Đại Bái, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh |
Tự ý “hô biến” đất nông nghiệp thành nhà xưởng đúc đồng
Qua tìm hiểu của phóng viên, những sai phạm ở khu vực làng nghề đúc đồng Đại Bái trong thời gian qua không chỉ dừng lại ở việc xả thải bừa bãi, mà còn liên quan đến việc sử dụng đất đai sai mục đích. Nhiều khu vực đất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản do UBND xã Đại Bái quản lý, tuy nhiên chỉ trong vòng hai năm trở lại đây, nhiều cá nhân, tổ chức đã tự ý “hô biến” vùng đất này thành nhà xưởng phục vụ hoạt động phân kim, bóc tách kim loại quý từ các hợp chất và nơi chứa hàng trăm tấn chất thải.
 |
| Hoạt động tập kết xỉ thải nhôm, xỉ đồng trái phép trên đất nông nghiệp đã diễn ra trong nhiều năm |
 |
| Việc đổ thải xuống ruộng là chuyện không hề hiếm gặp ở làng đúc đồng Đại Bái |
 |
| Xỉ thải còn được đổ xuống ao để san lấp, làm mặt bằng mới |
 |
| Các lò lửa luyện đồng, luyện nhôm ở làng nghề Đại Bái hoạt động cả ngày lẫn đêm |
Quy mô của các nhà xưởng này được che đậy tinh vi, xen kẽ những mảng đất trống hoặc khu nuôi trồng thủy sản bỏ hoang. Người dân địa phương không ít lần phản ánh mùi hôi và khói bụi thoát ra khi các cơ sở phân kim hoạt động lén lút về đêm. Tuy nhiên, mãi tới khi Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường (Công an tỉnh Bắc Ninh) phối hợp cùng các đơn vị liên quan phát hiện, triệt phá, mọi hoạt động phi pháp trên mới chính thức dừng lại.
Thủ đoạn tinh vi – hiểm họa khôn lường
Theo Thượng tá Nguyễn Văn Bình, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường, Công an tỉnh Bắc Ninh: “Thực chất các cơ sở này cũng rất là tinh vi. Địa điểm lựa chọn là cánh đồng, ngoài vùng hẻo lánh, chỉ những người công nhân mới được vào đây để làm việc, còn những người ngoài, những người dân muốn vào thì bảo vệ sẽ không cho vào, chính vì vậy là việc trinh sát nắm tình hình ở đây cũng rất là khó khăn, anh em phải dùng flycam để quan sát để nắm tình hình”.
 |
| Thượng tá Nguyễn Văn Bình, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường, Công an tỉnh Bắc Ninh |
 |
| Lực lượng Công an tỉnh Bắc ninh trực tiếp kiểm tra tại hiện trường khu vực tập kết xỉ thải |
Câu chuyện không chỉ nằm ở việc thu mua, bóc tách kim loại quý từ các hợp chất, mà còn liên quan trực tiếp đến vấn đề xả thải hóa chất độc hại xuống lòng đất và nguồn nước ngầm.
Bằng nghiệp vụ và sự quyết tâm cao độ, lực lượng công an đã tiến hành nhiều ngày theo dõi, mật phục để nắm rõ quy trình hoạt động. Kết quả bước đầu cho thấy, các đối tượng tại khu vực này đã chôn lấp gần 700 tấn chất thải, trong đó có nhiều thành phần nguy hại, tiềm ẩn nguy cơ cao gây ô nhiễm nghiêm trọng đến nguồn nước và hệ sinh thái đất xung quanh.
Đại tá Bùi Duy Hưng, Giám đốc Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết: “Chúng tôi đã tiến hành rà soát, điều tra cơ bản, mục tiêu là xác định chính xác, toàn diện ở các cái cơ sở ô nhiễm ở các khu vực, địa điểm về ô nhiễm môi trường, đặc biệt là các cái hành vi vi phạm pháp luật về vấn đề môi trường để tiến hành điều tra, xử lý nghiêm minh theo đúng trình tự, thủ tục của pháp luật. Phương châm là không có ngoại lệ. Mọi hành vi vi phạm pháp luật về vấn đề môi trường thì sẽ đều bị xử lý và quá trình xử lý sẽ được tiến hành công khai, minh bạch”.
 |
| Đại tá Bùi Duy Hưng, Giám đốc Công an tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo xử lý nghiêm các vi phạm tại hiện trường làng đúc đồng Đại Bái |
 |
| Lực lượng Công an tỉnh làm việc với chủ cơ sở vi phạm về môi trường ở làng đúc đồng Đại Bái |
 |
| Những xưởng luyện đồng này đã có thời gian hoạt động trên 10 năm |
Đây là tín hiệu cho thấy các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh sẽ không khoan nhượng với những hành vi xâm phạm môi trường, đặc biệt là tại các khu vực làng nghề, trong đó có làng nghề đúc đồng Đại Bái.
Quyết tâm 'xóa sổ' làng nghề ô nhiễm
Không chỉ là vấn đề nhà xưởng phân kim, thực tế ở xã Đại Bái cho thấy nhiều điểm tập kết xỉ thải tồn tại rải rác, xuất hiện trên đủ loại đất công, đất nông nghiệp, đất ở, đất vườn. Thống kê chưa đầy đủ từ cơ quan quản lý cho thấy, riêng tại địa bàn xã đã có hơn 1ha đất bị đổ xỉ thải trái phép, gây mất mỹ quan, tiềm ẩn rủi ro lớn cho sức khỏe con người.
 |
| Phóng viên ghi nhận thực tế tại đống xỉ thải được tập kết trên đất công ở xã Đại Bái |
 |
| Tỉnh Bắc Ninh tổ chức hội nghị xử lý triệt để các làng nghề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng |
 |
| Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh, ông Vương Quốc Tuấn đã chỉ đạo nhiều biện pháp cứng rắn với các hộ dân gây ô nhiễm môi trường |
 |
| Việc phá dỡ các cột khói trong xã Đại Bái đang được tiến hành dưới sự giám sát của chính quyền các cấp của tỉnh Bắc Ninh |
Trước tình hình ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh, ông Vương Quốc Tuấn, đã đưa ra nhiều chỉ đạo cứng rắn. Theo đó, các địa phương có làng nghề, cụm công nghiệp làng nghề trong toàn tỉnh phải rà soát, xử lý nghiêm những trường hợp cán bộ tiếp tay hoặc buông lỏng quản lý. Đặc biệt, tại Đại Bái, huyện Gia Bình, chính quyền được yêu cầu xử lý triệt để mọi cơ sở gây ô nhiễm môi trường từ nay đến ngày 15/4/2025.
Quyết tâm “xóa sổ” làng nghề gây ô nhiễm đồng nghĩa với việc yêu cầu tất cả các cơ sở sản xuất không đảm bảo điều kiện về đất đai, xây dựng, môi trường, an toàn điện, phòng cháy chữa cháy… phải dừng hoạt động. Bên cạnh đó, tỉnh cũng thể hiện quan điểm sẽ không nương tay đối với các hành vi vi phạm, bất kể đó là hộ gia đình hay doanh nghiệp lớn.
| Kết quả bước đầu cho thấy, tại làng nghề đúc đồng Đại Bái, các đối tượng tại khu vực này đã chôn lấp gần 700 tấn chất thải, trong đó có nhiều thành phần nguy hại, tiềm ẩn nguy cơ cao gây ô nhiễm nghiêm trọng đến nguồn nước và hệ sinh thái đất xung quanh. |
