Biến động giá cà phê: Cơ hội và rủi ro đi đôi
Tháng 11/2024 đã ghi nhận những đợt tăng giá lịch sử của cà phê trên thị trường thế giới và nội địa. Theo Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), giá cà phê Robusta trên Sở Giao dịch Liên lục địa Châu Âu (ICE-EU) đã vượt ngưỡng 5.700 USD/tấn, cao hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái và tăng tới 30% chỉ trong tháng 11. Giá cà phê nhân xô tại Tây Nguyên và các tỉnh Nam Bộ cũng đạt mức kỷ lục 130.000 đồng/kg, sát đỉnh lịch sử 134.400 đồng/kg ghi nhận vào tháng 4/2024.
 |
| Giá cà phê đang trải qua những biến động chưa từng có, ảnh hưởng lớn tới người nông dân |
Nguyên nhân của đà tăng mạnh này là sự kết hợp giữa yếu tố đầu cơ và lo ngại thiếu hụt nguồn cung. Sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024, dòng tiền trên thị trường tài chính chuyển hướng từ các kênh trú ẩn an toàn như vàng sang các kênh đầu tư có tỷ suất sinh lời cao như cà phê. Đồng thời, lượng mưa thấp tại Brazil – quốc gia xuất khẩu cà phê lớn nhất thế giới – và tình trạng khô hạn kéo dài tại Việt Nam khiến sản lượng cà phê toàn cầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Tuy nhiên, sau đợt tăng mạnh, giá cà phê nhanh chóng giảm mạnh. Đây là đặc điểm quen thuộc của thị trường cà phê phái sinh, nơi yếu tố đầu cơ đóng vai trò lớn. Ông Nguyễn Ngọc Quỳnh, Phó Tổng Giám đốc MXV, nhận định: “Giá cà phê dễ dàng hình thành đà giảm mạnh để trở về mức giá được quyết định bởi nguyên lý cung – cầu thực tế.” Điều này đặc biệt đúng trong bối cảnh Việt Nam – quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới – bước vào vụ thu hoạch chính và gia tăng nguồn cung ra thị trường.
Hợp đồng tương lai: Giải pháp phòng ngừa rủi ro hiệu quả
Trước sự biến động mạnh của giá cà phê, các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của công cụ phòng hộ giá qua hợp đồng tương lai – một loại hình giao dịch phổ biến trên thị trường cà phê phái sinh. Đây là giải pháp giúp các doanh nghiệp và nông dân ổn định giá bán và bảo vệ lợi nhuận trong bối cảnh giá biến động khó lường.
Phòng hộ giá là gì? Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận giữa hai bên, trong đó người mua cam kết mua một lượng cà phê với mức giá cố định tại một thời điểm xác định trong tương lai, và người bán cam kết bán với giá đó. Công cụ này giúp các doanh nghiệp và nông dân "khóa" giá bán, giảm thiểu rủi ro khi giá thị trường giảm mạnh.
Ví dụ, một doanh nghiệp xuất khẩu lo ngại giá cà phê giảm vào tháng tới có thể ký hợp đồng tương lai để bán cà phê ở mức giá cố định. Nếu giá thị trường giảm, doanh nghiệp vẫn đảm bảo được lợi nhuận theo giá hợp đồng. Ngược lại, nếu giá tăng, doanh nghiệp vẫn chấp nhận bán theo giá đã thỏa thuận, nhưng điều này có thể được cân bằng qua các chiến lược kinh doanh khác.
 |
Ứng dụng thực tiễn tại Việt Nam: Trong giai đoạn đầu năm 2024, khi giá cà phê Việt Nam tăng vọt lên đỉnh lịch sử, nhiều nông dân đã từ chối thực hiện giao dịch theo hợp đồng đã ký trước đó, khiến các doanh nghiệp xuất khẩu rơi vào thế khó. Một số doanh nghiệp buộc phải tìm nguồn hàng trên thị trường phái sinh để đảm bảo giao hàng cho đối tác quốc tế, gây áp lực tài chính lớn.
Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường vật chất, việc sử dụng hợp đồng tương lai sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong quản lý rủi ro giá cả. Đặc biệt, hình thức giao nhận hàng thực qua thị trường phái sinh cũng có thể đảm bảo nguồn cung trong bối cảnh bất ổn.
Chiến lược phòng ngừa rủi ro dài hạn
Bên cạnh việc sử dụng hợp đồng tương lai, các doanh nghiệp và nông dân cần xây dựng chiến lược quản lý rủi ro dài hạn:
Hiểu rõ thị trường phái sinh: Doanh nghiệp cần nắm vững các quy tắc và cơ chế hoạt động của thị trường phái sinh, cũng như các yếu tố tác động đến giá cà phê như cung – cầu, thời tiết, tỷ giá, và biến động kinh tế toàn cầu.
Kết hợp với hợp đồng kỳ hạn: Ngoài hợp đồng tương lai, các doanh nghiệp có thể sử dụng hợp đồng kỳ hạn – thỏa thuận mua bán cà phê với giá cố định, nhưng không được giao dịch trên sàn phái sinh. Điều này giúp đa dạng hóa công cụ bảo vệ lợi nhuận.
Tăng cường năng lực lưu trữ và bảo quản: Đầu tư vào hệ thống kho bãi và công nghệ bảo quản giúp nông dân và doanh nghiệp có thể dự trữ hàng hóa lâu hơn, chờ cơ hội giá tốt hơn để bán ra thị trường.
Đẩy mạnh liên kết chuỗi giá trị: Hợp tác giữa nông dân, doanh nghiệp chế biến, và nhà xuất khẩu giúp tăng cường khả năng thương lượng và giảm thiểu tác động từ biến động giá.
 | Giá cà phê tăng mạnh liên tiếp giúp nông dân vùng Tây Nguyên thu lãi tiền tỷ Trong khi giá cà phê thế giới liên tục lập đỉnh, thị trường nội địa cũng ghi nhận mức tăng cao chưa từng có. Nhờ ... |
 | Dự báo giá heo hơi ngày 7/12/2024: Sẽ tiếp tục tăng hay chững lại? Giá heo hơi hôm nay (6/12) tiếp tục ghi nhận xu hướng tăng tại một số địa phương, với miền Bắc dẫn đầu mức giá ... |
 | Dự báo giá tiêu ngày 7/12/2024: Liệu có lập đỉnh mới? Giá tiêu hôm nay ghi nhận mức tăng từ 2.000 - 3.000 đồng/kg tại các vùng trọng điểm, đưa mặt bằng giá tiêu trong nước ... |
 | Dự báo giá vàng ngày 7/12/2024: Vàng hồi phục nhưng tiềm ẩn rủi ro Giá vàng ngày 7/12/2024 dự báo hồi phục nhẹ sau khi thị trường thế giới ghi nhận mức tăng 0,37% vào cuối phiên 6/12. Trong ... |
Thu Thủy