EU siết kiểm soát

Ngày 18/11, Ủy ban châu Âu (EC) tuyên bố mở loạt cuộc điều tra lớn đối với hai nền tảng điện toán đám mây hàng đầu thế giới: Amazon Web Services (AWS) và Microsoft Azure. Đây là một trong những động thái mạnh mẽ nhất của EU trong việc thực thi Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) – bộ luật nhằm kiềm chế quyền lực của các tập đoàn công nghệ lớn, vốn bị cho là gây cản trở cạnh tranh và bóp nghẹt các doanh nghiệp nhỏ hơn.

Theo DMA, Liên minh châu Âu có thể chỉ định một công ty là “gatekeeper” – người gác cổng – nếu họ nắm giữ nền tảng dịch vụ cốt lõi có quy mô quá lớn, có khả năng kiểm soát quyền truy cập vào thị trường và gây tác động đáng kể đến cạnh tranh. Với thị phần vượt trội trong lĩnh vực đám mây, EC đang xem xét liệu AWS và Azure có đủ điều kiện để bị đưa vào danh sách này hay không.

Nếu bị chỉ định là “người gác cổng”, Amazon và Microsoft sẽ phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt hơn, như minh bạch trong hành vi kinh doanh, không được ưu tiên nền tảng của riêng mình và phải đảm bảo khả năng tương tác cho các đối thủ nhỏ. Đây được xem là nỗ lực của EU nhằm ngăn chặn tình trạng các “ông lớn” công nghệ dùng sức mạnh thị trường để duy trì vị thế độc quyền.

EC cho biết họ cũng đang triển khai cuộc điều tra thứ ba nhằm đánh giá mức độ hiệu quả của DMA trong việc ngăn chặn hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong lĩnh vực đám mây. Toàn bộ quá trình dự kiến kéo dài 12 tháng trước khi đưa ra kết luận cuối cùng.

Microsoft đã phát đi thông báo rằng công ty sẵn sàng hợp tác đầy đủ với nhà chức trách EU trong quá trình điều tra. Trong khi đó, Amazon chưa đưa ra phản hồi chính thức.

Việc EU siết chặt giám sát diễn ra trong bối cảnh hệ sinh thái đám mây toàn cầu ngày càng quan trọng đối với hoạt động của các doanh nghiệp. AWS hiện dẫn đầu thị trường, theo sau là Microsoft Azure và Google Cloud. Sự thống trị của ba nền tảng này khiến các nhà quản lý châu Âu lo ngại về tính cạnh tranh, tính minh bạch và nguy cơ phụ thuộc quá mức của hàng nghìn doanh nghiệp vào một số ít nhà cung cấp dịch vụ.

Sự cố hạ tầng liên tiếp phơi bày rủi ro

Một phần nguyên nhân khiến EC quyết định mở điều tra ngay lúc này là chuỗi sự cố hạ tầng đám mây gần đây, làm nổi bật rủi ro của việc thị trường phụ thuộc quá lớn vào AWS và Azure.

Trước đó, dịch vụ Azure của Microsoft đã gặp gián đoạn nghiêm trọng. Sự cố bắt đầu từ 16h ngày 29/10 (giờ GMT) khi một “thay đổi cấu hình vô tình” gây ảnh hưởng đến Azure Front Door – mạng phân phối nội dung được vô số doanh nghiệp sử dụng để tối ưu hóa hiệu suất ứng dụng. Tình trạng gián đoạn lan rộng toàn cầu, buộc hàng loạt khách hàng từ Xbox đến Alaska Airlines và chuỗi siêu thị Costco rơi vào cảnh không thể truy cập dịch vụ.

Microsoft cho biết họ đã triển khai lại cấu hình an toàn vào khoảng 22h30 cùng ngày, nhưng cảnh báo rằng một số khách hàng vẫn có thể gặp lỗi trong quá trình khôi phục. Công ty phải thực hiện nhiều bước song song, bao gồm khôi phục các nút bị ảnh hưởng, định tuyến lại lưu lượng và cân bằng tải trên toàn hệ thống.

Điều đáng nói là sự cố này diễn ra chỉ một tuần sau khi AWS bị trục trặc khiến nhiều nền tảng trực tuyến – từ stream video cho đến hệ thống ngân hàng – bị tê liệt trong nhiều giờ. Hai sự cố lớn xảy ra gần như liên tiếp càng khiến các nhà quản lý châu Âu lo ngại rằng việc phụ thuộc vào một số ít nhà cung cấp đám mây có thể gây ra rủi ro hệ thống, ảnh hưởng đến cả kinh tế và an ninh kỹ thuật số của khu vực.

EC cho rằng các cuộc điều tra lần này không chỉ nhằm kiểm soát hành vi cạnh tranh mà còn hướng đến đảm bảo độ ổn định của hạ tầng số, vốn đang trở thành nền tảng thiết yếu của toàn bộ nền kinh tế châu Âu.

Trong bối cảnh thị trường điện toán đám mây toàn cầu tăng trưởng mạnh, việc EU áp dụng DMA để thắt chặt quản lý có thể mở ra giai đoạn mới, nơi các “ông lớn” công nghệ phải hoạt động minh bạch hơn, đồng thời tạo nhiều cơ hội hơn cho các đối thủ nhỏ có khả năng cạnh tranh.