Dòng tiền dịch chuyển, ngân hàng đối mặt bài toán giữ CASA

Phân hóa rõ nét trong cuộc đua CASA

Bước sang năm 2026, bức tranh dòng tiền trong hệ thống ngân hàng được dự báo sẽ có nhiều thay đổi. Khi mặt bằng lãi suất có xu hướng nhích lên và các kênh đầu tư dần trở lại sức hút, tiền nhàn rỗi không còn “nằm yên” trong tài khoản thanh toán. Tiền gửi không kỳ hạn (CASA), trụ cột giúp ngân hàng duy trì chi phí vốn thấp đứng trước nguy cơ co hẹp, đặt các nhà băng vào cuộc cạnh tranh giữ tiền ngày càng khốc liệt.

Trong báo cáo triển vọng đầu tư năm 2026 vừa phát hành, Công ty CP Chứng khoán VPBank (VPBankS) cho rằng, kết quả kinh doanh 9 tháng năm 2025 của ngành ngân hàng bộc lộ rõ sự phân hóa về khả năng huy động CASA. Đây không chỉ là câu chuyện của riêng từng ngân hàng, mà phản ánh xu hướng dịch chuyển dòng tiền trong bối cảnh mới của nền kinh tế.

Theo VPBankS, nhóm ngân hàng dẫn đầu về CASA tiếp tục duy trì lợi thế vượt trội. Cụ thể, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) đứng đầu toàn ngành với tỷ lệ CASA đạt 37%, theo sau là Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) với 36% và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đạt 33%.

Điểm chung của nhóm này là khả năng khai thác hiệu quả hệ sinh thái đa dạng, từ bất động sản, bán lẻ trực tuyến đến nền tảng ngân hàng số hiện đại, qua đó giữ chân dòng tiền không kỳ hạn tương đối ổn định.

margin: 15px auto;" />

Ngược lại, nhiều ngân hàng vẫn phụ thuộc chủ yếu vào kênh huy động truyền thống lại ghi nhận tỷ lệ CASA ở mức thấp và có xu hướng suy giảm. HDBank chỉ đạt 10%, BVBank là 6,7%, cùng với đó là hàng loạt ngân hàng quy mô nhỏ khác cũng chứng kiến CASA sụt giảm đáng kể. VPBankS nhận định, nguyên nhân chủ yếu đến từ hạn chế về tiện ích dịch vụ số và sự dịch chuyển dòng tiền về nhóm ngân hàng dẫn đầu.

“Điều này cho thấy lợi thế ngày càng nổi bật của năng lực số hóa và phát triển hệ sinh thái trong việc thu hút, duy trì nguồn vốn không kỳ hạn, đặc biệt trong bối cảnh Interest Rate" data-glossary-def="Mức lãi mà ngân hàng trả cho người gửi tiền, phụ thuộc vào kỳ hạn và số tiền gửi.">lãi suất huy động tăng và cạnh tranh khách hàng ngày càng gay gắt”, chuyên gia phân tích của VPBankS nhấn mạnh.

Số liệu thực tế cũng phản ánh rõ xu hướng này. Tính đến ngày 30/9, trong số 27 ngân hàng niêm yết, có tới 16 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ CASA giảm so với đầu năm, chỉ 10 ngân hàng cải thiện được chỉ số này và 1 ngân hàng giữ CASA đi ngang. Bức tranh CASA toàn ngành vì vậy không đồng đều, mà phân hóa ngày càng mạnh theo năng lực nền tảng và chiến lược từng nhà băng.

Lãi suất tăng, CASA chịu áp lực giữ chân

Nhìn về năm 2026, các chuyên gia VPBankS cho rằng, CASA toàn ngành sẽ tiếp tục chịu sức ép trong bối cảnh mặt bằng lãi suất huy động có xu hướng tăng. Theo dự báo, lãi suất huy động có thể tăng khoảng 0,5 điểm phần trăm, chủ yếu xuất phát từ nhu cầu vốn gia tăng nhằm đáp ứng tăng trưởng tín dụng.

Trong năm 2025, thực hiện mục tiêu kích cầu tín dụng của Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng thương mại đã nỗ lực giữ ổn định lãi suất huy động để tránh gây áp lực lên lãi suất cho vay. Để cân đối nguồn vốn, nhiều ngân hàng buộc phải gia tăng huy động trên thị trường liên ngân hàng và thông qua phát hành giấy tờ có giá.

Tuy nhiên, dư địa điều tiết ngày càng thu hẹp. Tiền gửi hiện chiếm tới gần 70% tổng nợ phải trả có lãi suất của hệ thống, trong khi tăng trưởng tín dụng đến 27/11 đạt 16,56%. Tỷ lệ LDR (dư nợ/tiền gửi) tại phần lớn ngân hàng đã vượt 80% và tiến sát ngưỡng trần 85% theo quy định. Trong bối cảnh đó, VPBankS kỳ vọng cầu tín dụng năm 2026 sẽ tiếp tục tăng mạnh, ở mức 18 - 20% so với cùng kỳ, buộc các ngân hàng phải dần nâng lãi suất huy động để giảm áp lực căng thẳng thanh khoản.

Báo cáo của VPBankS cũng chỉ ra, trong môi trường lãi suất tăng, khách hàng có xu hướng chuyển tiền từ tài khoản thanh toán, vốn có mức sinh lời rất thấp sang các khoản tiền gửi kỳ hạn ngắn để tối ưu hóa lợi tức. Xu hướng này sẽ khiến việc duy trì và mở rộng CASA trở nên khó khăn hơn đối với các ngân hàng.

Khi niềm tin tiêu dùng và thu nhập của người dân được cải thiện trong năm 2026, dòng tiền nhàn rỗi trong tài khoản thanh toán có xu hướng giảm do người dân chủ động giải ngân sang các kênh sinh lời cao hơn. Sự phục hồi của thị trường chứng khoán và quỹ mở được đánh giá có thể hút một phần dòng vốn ra khỏi CASA, gia tăng áp lực cho các ngân hàng trong cuộc đua vốn giá rẻ.

Ở góc nhìn khác, Công ty CP Chứng khoán ASEAN cho rằng, CASA toàn ngành vẫn có dư địa tăng trong năm 2026 nhờ các ngân hàng đẩy mạnh các chương trình thu hút vốn chi phí thấp, điển hình như các sản phẩm “sinh lời tự động”, duy trì chi phí vốn và hỗ trợ tăng trưởng tiền gửi.

Trong khi đó, Công ty CP Chứng khoán MB (MBS) lại đưa ra quan điểm thận trọng hơn, khi đánh giá tăng trưởng huy động vẫn diễn ra chậm và cạnh tranh chủ yếu xoay quanh lãi suất. Theo MBS, triển vọng CASA của các ngân hàng niêm yết trong năm 2026 nhiều khả năng không có biến động lớn so với năm 2025.

Dù cách tiếp cận khác nhau, song giới phân tích đều chung nhận định, CASA sẽ tiếp tục phân hóa mạnh. Các ngân hàng dẫn đầu thường là những đơn vị sở hữu mạng lưới khách hàng rộng, hệ sinh thái dịch vụ toàn diện và khả năng khai thác dòng tiền hiệu quả. Việc đầu tư công nghệ, tối ưu trải nghiệm giao dịch và tích hợp dịch vụ tài chính, bảo hiểm, đầu tư trên cùng một nền tảng được xem là yếu tố then chốt để giữ chân khách hàng tại tài khoản thanh toán chính.

Ngược lại, những ngân hàng chậm chuyển đổi số hoặc thiếu chiến lược chăm sóc khách hàng chủ động có thể đối mặt nguy cơ tụt lại phía sau trong cuộc đua CASA ngày càng khốc liệt.

Theo số liệu mới nhất được Ngân hàng Nhà nước cập nhật, đến cuối tháng 9, tiền gửi cả khách hàng cá nhân và tổ chức kinh tế tại các tổ chức tín dụng đạt gần 16,18 triệu tỷ đồng, tăng gần 3% so với số liệu công bố gần nhất cuối tháng 7 (15,73 triệu tỷ đồng). Trong đó, tiền gửi của dân cư tiếp tục lập đỉnh mới với hơn 7,83 triệu tỷ đồng, tăng 10,86% so với đầu năm. Tiền gửi của doanh nghiệp đạt hơn 8,35 triệu tỷ đồng, tăng 8,91% so với cuối năm 2024. Ngoài ra, tổng phương tiện thanh toán tính đến cuối tháng 9 đạt gần 20 triệu tỷ đồng, tăng 11,53% so với đầu năm.