Diễn biến lãi suất trong quý 4/2023 ra sao?

Trong 9 tháng đầu năm, diễn biến lãi suất trên thị trường đều giảm mạnh. Trong bối cảnh NHNN điều hành chính sách tiền tệ theo xu hướng nới lỏng qua 4 lần giảm lãi suất điều hành với mức giảm 0.5% - 1.5%. Đồng thời, NHNN cũng ban hành nhiều thông tư được đánh giá hỗ trợ rất tích cực tới thị trường như Thông tư 02, 03 và 06.

Hình minh họa.

Thanh khoản hệ thống ngân hàng dồi dào cũng làm cho diễn biến lãi suất liên ngân hàng giảm mạnh ở tất cả các kỳ hạn trong 9 tháng đầu năm, dù có bật tăng sau động thái phát hành tín phiếu của NHNN, nhưng vẫn được duy trì ở mức thấp.

Trên thị trường, các ngân hàng vẫn đang tích cực hạ lãi suất theo định hướng của Chính phủ và NHNN. Tại thời điểm giữa tháng 10, lãi suất huy động 12 tháng nhóm ngân hàng thương mại quốc doanh hiện phổ biến ở mức 5,3%, thậm chí giảm xuống còn 5,1% tại Vietcombank; nhóm thương mại cổ phần lớn như(ACB, MBB, VPB, TCB) là 5,38%, nhóm ngân hàng thương mại khác là 5,7%.

Trong báo cáo cập nhật mới đây, nhóm phân tích của Công ty CP Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) dự báo, lãi suất huy động sẽ đi ngang từ nay đến cuối năm, với mức lãi suất huy động bình quân 12 tháng của các ngân hàng quanh mức 5,45% (giảm 2,8 điểm % so với thời điểm hồi đầu năm).

Lãi suất cho vay đã giảm nhanh hơn trong giai đoạn quý III/2023, nguyên nhân do các nguồn huy động chi phí cao đáo hạn. Tuy nhiên, với tình trạng nợ xấu cũng ghi nhận tăng nhẹ, việc NHNN giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn từ 34% xuống 30%, và áp lực từ lạm phát và tỷ giá gây cản trở đà giảm có thể tiếp tục xa hơn.

Các yếu tố tác động đến lãi suất những tháng cuối năm?

Theo KBSV, lãi suất cho vay được dự báo sẽ tiếp tục giảm 0,25% trong quý cuối năm, giảm 1,75 – 2,25% so với đầu năm.

Nhóm phân tích chỉ ra ba yếu tố hỗ trợ đà giảm lãi suất cho vay trong thời gian tới. Yếu tố thứ nhất, các chính sách nới lỏng có độ trễ tiếp tục là động lực lớn nhất cho đà giảm của lãi suất. Do các khoản huy động của hệ thống ngân hàng phần lớn từ tiền gửi khách hàng (chiểm tỷ trọng khoảng 70 - 80%) có kỳ hạn chủ yếu từ 6 -12 tháng khiến cho chi phí vốn nửa đầu năm của ngân hàng vẫn ở mức cao. Vì vậy, khi các khoản tiền gửi này đạo hạn sẽ làm giảm chi phí vốn của hệ thống, qua đó tạo điều kiện để giảm lãi suất cho vay.

Yếu tố thứ hai, tăng trưởng tín dụng đã có cải thiện gần đây nhưng vẫn ở mức thấp so với mục tiêu 14 - 15%. Dư địa cho vay còn lớn khi LDR toàn hệ thống đạt 76,7% tính đến tháng 8, trong khi tăng trưởng tín dụng còn cách xa chỉ tiêu được giao sẽ là động lực cho việc giảm lãi suất cho vay.

Yếu tố thứ ba, Thông tư 06/2023 cho phép khách hàng vay để đảo nợ. Thông tư này được thi hành từ ngày 1/9 đã thúc đẩy các ngân hàng triển khai các chương trình ưu đãi nhằm đạt chỉ tiêu tín dụng đã được giao, từ đó làm giảm lãi suất cho vay. Tuy nhiên, tác động của thông tư 06 được cho là sẽ cần thời gian để minh chứng vì câu chuyện cho vay để đảo nợ được đánh giá là không dễ dàng và nhiều thủ tục đi kèm khoản phí phạt trả nợ trước hạn lớn.

Ngoài ra, KBSV cũng chỉ ra ba yếu tố cản trở đà giảm lãi suất. Yếu tố thứ nhất là áp lực lạm phát. CPI và CPI lõi tháng 9 lần lượt tăng 1,08% và 0,26% so với tháng trước, bình quân 9 tháng lần lượt tăng 3,16% và 4,49%. Mặc dù dường như mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4,5% có thể đạt được một cách thuận lợi, nhưng việc tốc độ tăng ngày một nhanh trong các tháng gần đây đang nhắc nhở các nhà điều hành không được chủ quan với lạm phát.

Yếu tố thứ hai là áp lực tỷ giá trong giai đoạn cuối năm vẫn lớn do chênh lệch lãi suất USD và VND vẫn duy trì ở mức cao; xu hướng mạnh lên của đồng USD vẫn tiếp tục duy trì và nền kinh tế phục hồi kéo theo nhu cầu nhập khẩu tăng.

Yếu tố thứ ba là áp lực thanh khoản. Trong kịch bản tỷ giá không sớm hạ nhiệt, việc NHNN duy trì hút tín phiếu với khối lượng tăng dần, có thể kết hợp với các động thái bán forward/spot dự trữ ngoái hối, sẽ khiến thanh khoản hệ thống ngân hàng bớt dồi dào và lãi suất liên ngân hàng tăng trở lại. Nhóm phân tích cho rằng điều này sẽ khiến gia tăng chi phí huy động vốn ở thị trường 2, đặc biệt với các ngân hàng vừa và nhỏ có trạng thái thanh khoản không quá dồi dào. Kéo theo đó các ngân hàng vừa và nhỏ khó giảm lãi suất và trong kịch bản tiêu cực có thể khiến lãi suất huy động ở các ngân hàng này tăng nhẹ trở lại.

Tuy nhiên, đối với kịch bản cơ sở, KBSV không cho rằng trạng thái thanh khoản hệ thống các tháng cuối năm sẽ căng thẳng mặc dù lãi suất liên ngân hàng sẽ chỉ tăng nhẹ. Bởi đầu tư công đang được đẩy nhanh giúp khoản tiền kho bạc gửi tại NHNN được giải phóng và chảy vào kênh huy động; tỷ giá sẽ không quá áp lực khiến NHNN phải bán ra dự trữ ngoại hối, dù việc hút tín phiếu sẽ được duy trì cho đến khi tỷ giá hạ nhiệt rõ nét.

Trong báo cáo vĩ mô của Chứng khoán VnDirect vừa công bố mới đây cũng cho rằng động thái phát hành tín phiếu của NHNN không nhằm mục đích thắt chặt hay đảo ngược chính sách nới lỏng hiện hành mà chỉ là giải pháp tạm thời và ngắn hạn để hấp thụ thanh khoản dư thừa của hệ thống (trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng yếu), góp phần hạn chế tình trạng đầu cơ tỷ giá và duy trì ổn định kinh tế vĩ mô trong nước.

Theo VnDirect, NHNN sẽ tính toán lượng hấp thụ hợp lý để vừa hạn chế đầu cơ tỷ giá, vừa duy trì thanh khoản tốt cho hệ thống ngân hàng nhằm hỗ trợ nền kinh tế. Lượng hấp thụ sẽ được quay trở lại thị trường sau khi áp lực tỷ giá hạ nhiệt.

Ngoài ra, VNDirect cũng cho rằng động thái phát hành tín phiếu gần đây của NHNN ít khả năng gây ra sự đảo ngược xu hướng giảm lãi suất huy động và cho vay hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng yếu.

Bên cạnh đó, nhóm phân tích cũng đánh giá lãi suất tiền gửi đã chạm mức đáy của giai đoạn Covid-19 (2021-6T22) do thanh khoản hệ thống dư thừa trong bối cảnh nhu cầu tín dụng yếu. Ngoài ra, Chính phủ vẫn đang đẩy mạnh đầu tư công và mở rộng tài khóa, từ đó bơm thêm tiền vào nền kinh tế.

Với những nhận định trên, VnDirect kỳ vọng lãi suất huy động sẽ tiếp tục duy trì ở mức hiện tại; còn lãi suất cho vay sẽ tiếp tục duy trì xu hướng giảm trong những tháng cuối năm nay nhờ vào sự giảm nhanh chi phí huy động vốn của các NHTM trong thời gian gần đây.

Trái phiếu kho bạc vượt 5% sau phát biểu của Chủ tịch FED, DowJones bất ngờ đảo chiều Lãi suất trái phiếu kho bác Mỹ kỳ hạn 10 năm đã vượt mức 5%, mức cao nhất từ năm 2007 sau phát biểu của ...

Vietcombank hạ lãi suất huy động xuống thấp kỷ lục ở tất cả kỳ hạn từ hôm nay (20/10) Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank, HOSE: VCB) vừa có thông báo hạ lãi suất. Đáng chú ý, đây là mức lãi suất ...