Đang nợ hơn 5.000 tỷ đồng, vì sao CIENCO4 vẫn ‘hào phóng’ cho loạt đối tác vay mượn số tiền lớn?

07/11/2025 - 06:245 phút đọc

(Banker.vn) Cuối quý 3/2025, CIENCO4 đang cho đối tác vay gần 2.000 tỷ đồng, trong khi tập đoàn này đang gánh khoản nợ lớn và dòng tiền âm sâu. Điều gì khiến ‘lão tướng’ xây lắp hào phóng như vậy?

Cách thức cho vay của CIENCO4

Tại báo cáo tài chính quý 3/2025 mới công bố, Công ty CP Tập đoàn CIENCO4 (UPCoM: C4G) có khoản phải thu về cho vay ngắn hạn tiếp tục gây nhiều chú ý. Tại ngày 30/9, dư nợ C4G đang cho các đối tác vay đã giảm nhẹ so với đầu năm, nhưng vẫn ở mức gần 1.978 tỷ đồng (đầu năm là 2.107 tỷ đồng).

Cũng tại 30/9/2025, nợ phải trả của CIENCO4 đang hơn 5.143,76 tỷ đồng, bao gồm 2.970,89 phải trả trong ngắn hạn. Trong đó, tổng nợ vay còn 2.932,66 tỷ đồng. Quý 3/2025, C4G phải trả 33,7 tỷ đồng lãi vay, còn nếu tính lũy kế 9 tháng thì số tiền lãi phải trả là hơn 97,1 tỷ đồng. Trên bảng lưu chuyển dòng tiền, số tiền lãi vay C4G thực chi trong 9 tháng lên đến 176 tỷ đồng.

Trong 9 tháng đầu năm, C4G vay mới 1.036 tỷ đồng và trả nợ gốc 904,4 tỷ đồng, tương đương vay ròng 132 tỷ đồng. Tuy nhiên, dòng vốn vay không đủ bù đắp cho tình trạng dòng tiền kinh doanh âm 215,6 tỷ đồng, khiến dòng tiền thuần toàn kỳ vẫn âm 131 tỷ đồng. Tiền và tương đương tiền cuối kỳ chỉ còn 94 tỷ đồng, giảm hơn một nửa so với đầu năm, với hơn 11,3 tỷ đồng tiền mặt.

Trong bối cảnh dòng tiền đầy chật vật, việc CIENCO4 vẫn duy trì các khoản cho vay ngắn hạn hàng nghìn tỷ đồng khiến nhiều nhà đầu tư băn khoăn. Nhưng nhìn kỹ vào cấu trúc cho vay, có thể thấy đây không đơn thuần là hành động ‘hào phóng’ mà là một dạng tái phân bổ vốn của Tập đoàn.

Trước đó, báo cáo tài chính giữa niên độ của C4G đã cung cấp cái nhìn toàn cảnh về các ‘con nợ’ của tập đoàn này. Tại 30/6/2025, tổng giá trị cho vay ngắn hạn của C4G là 2.167 tỷ đồng. Trong đó nhóm bên liên quan chiếm hơn 1.098 tỷ đồng, gồm các công ty liên kết như 414, 412, 422, 407, 499… cùng hai pháp nhân liên doanh điều hành dự án BOT lớn là Cầu Yên Lệnh và Thái Nguyên – Chợ Mới.

Một số công ty khác cũng được CIENCO4 cho vay như Công ty CP 482, Trustlink, Nhật Minh, Xây dựng & Thương mại 423,… với tổng giá trị chiếm 1.069 tỷ đồng. Trong đó, Công ty 482 đang vay ngắn hạn C4G 80,2 tỷ đồng nhưng được trích lập dự phòng rủi ro 56,1 tỷ đồng.

Theo thuyết minh của C4G, lãi suất cho vay được xác định tại thời điểm nhận nợ, mục đích vay là bổ sung vốn lưu động, phục vụ thi công công trình và sản xuất kinh doanh của các đơn vị. Thời hạn vay 12 tháng, song có thể tự động gia hạn nếu dự án chưa quyết toán. Tài sản đảm bảo là giá trị khối lượng công trình mà bên vay đang thực hiện cho C4G, và nợ gốc được trả theo phiếu thanh toán khối lượng thi công.

Hiểu một cách thực tế, các khoản vay này không mang bản chất tín dụng thương mại, mà là dòng vốn ‘nuôi’ công trường. C4G tạm ứng cho đơn vị thi công, nhà thầu phụ, rồi thu hồi sau khi dự án được giải ngân. Cách vận hành này giúp doanh nghiệp giữ nhịp tiến độ dự án, tránh đình trệ do chậm vốn đầu tư công, đồng thời giảm phụ thuộc vào nguồn vốn ngân hàng.

Về mặt tích cực, CIENCO4 đang nỗ lực duy trì hệ thống vốn linh hoạt, giúp hàng loạt công trình lớn triển khai đúng tiến độ. Tuy nhiên, mô hình ‘tự bơm vốn’ này cũng ẩn chứa rủi ro tài chính đáng kể. Một lượng lớn tài sản ngắn hạn bị khóa trong các khoản phải thu nội bộ, không tạo ra dòng tiền thực, trong khi C4G vẫn phải trả lãi ngân hàng đều đặn. Điều đó lý giải vì sao dòng tiền kinh doanh âm 215,6 tỷ đồng, dù doanh nghiệp vẫn ghi nhận lợi nhuận sau thuế dương 66,9 tỷ đồng sau 9 tháng.

Các khoản cho vay nội bộ này cũng khiến báo cáo tài chính của CIENCO4 trở nên ‘dày’ ở phần tài sản nhưng ‘mỏng’ về thanh khoản. Số liệu cho thấy các khoản phải thu ngắn hạn chiếm đến 45% tổng tài sản, mức rất cao đối với một doanh nghiệp xây lắp. Khi tiến độ giải ngân bị chậm, nguy cơ ứ đọng vốn và gia tăng chi phí tài chính là điều khó tránh khỏi.

‘Sức khỏe’ Cienco4: Ổn định nhưng thiếu dòng tiền thật

Tác động của mô hình cho vay nội bộ thể hiện rõ trên báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Gần 90% chi tiêu của doanh nghiệp trong 9 tháng đầu năm 2025 là chi trả cho nhà cung cấp và lãi vay. Dòng tiền đầu tư âm 21,5 tỷ đồng, song đã cải thiện mạnh so với mức âm 232 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái. Dòng tiền tài chính dương 105,7 tỷ đồng chủ yếu đến từ vay mới 1.036 tỷ đồng, nhưng vẫn không đủ để bù dòng tiền hoạt động.

Tiền và tương đương tiền cuối kỳ chỉ còn 94 tỷ đồng, giảm 58% so với đầu năm. Điều này cho thấy CIENCO4 đang vận hành ở ngưỡng thanh khoản thấp, khi phần lớn dòng vốn nằm rải rác trong các dự án và công ty thành viên.

Tuy vậy, doanh nghiệp vẫn duy trì sự ổn định tương đối về quy mô và cấu trúc vốn. Tính đến 30/9/2025, tổng tài sản đạt 9.125 tỷ đồng, giảm 3% so với đầu năm. Vốn chủ sở hữu tăng nhẹ lên 3.981 tỷ đồng, trong khi nợ phải trả giảm 6,3%, kéo tỷ lệ nợ trên tổng nguồn vốn xuống còn 56,4%. Đây là mức an toàn với doanh nghiệp hạ tầng quy mô lớn.

Về kết quả kinh doanh, doanh thu thuần quý 3 đạt 681,9 tỷ đồng, giảm 13,7% so với cùng kỳ 2024. Lợi nhuận gộp C4G đạt 103,17 tỷ đồng trong khi chi phí tài chính 39,2 tỷ đồng (trong đó 33,7 tỷ đồng lãi vay). Lợi nhuận sau thuế quý 3 đạt 41,85 tỷ đồng, giảm 24% so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng, lợi nhuận sau thuế 66 tỷ đồng, thấp hơn gần 60% so với cùng kỳ 2024,phản ánh hiệu quả sinh lời đang bị co hẹp rõ rệt.