Đại biểu Quốc hội đề nghị cân nhắc việc tích hợp mã QR trên Thẻ căn cước để bảo mật thông tin cá nhân

Thực hiện chương trình kỳ họp thứ 6, sáng 25/10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Quốc hội thảo luận ở Hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Căn cước. Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) là về cân nhắc việc tích hợp mã QR cùng với chip điện tử trên thẻ căn cước.

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Căn cước, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với đa số ý kiến tán thành tên gọi Luật Căn cước và tên Thẻ căn cước.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc sử dụng tên gọi Luật Căn cước bao quát được phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của luật, gồm cả công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch.

Tên gọi này cũng phù hợp với bản chất và mục tiêu quản lý căn cước của Nhà nước; phù hợp với phương thức quản lý trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0, xây dựng Chính phủ số, xã hội số. Đồng thời, việc sử dụng tên gọi Thẻ căn cước, theo giải trình, là phù hợp và sẽ bao hàm được đầy đủ thông tin về căn cước của công dân. Việc đổi tên Thẻ căn cước như dự thảo luật Chính phủ trình không làm phát sinh thủ tục, chi phí đổi thẻ với người dân.

Ngoài ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá việc mở rộng, tích hợp nhiều thông tin vào Thẻ căn cước vừa nhằm hướng tới mục tiêu quản lý Nhà nước toàn diện, đầy đủ hơn, vừa tạo thuận lợi cho người dân trong việc sử dụng thông tin cá nhân.

Về nội dung thể hiện trên Thẻ căn cước, đại biểu Quốc hội cho rằng chỉ nên thể hiện những thông tin mang tính chất ổn định, không trùng lắp; cân nhắc một số thông tin chưa phù hợp; đề nghị không nên sử dụng QR code, chỉ nên dùng chip điện tử trên Thẻ căn cước. Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các thông tin thể hiện trên Thẻ căn cước đã được đánh giá cụ thể, bảo đảm không trùng lặp, thống nhất giữa các loại giấy tờ tùy thân phổ biến hiện nay của công dân.

Dự thảo luật bỏ vân tay trên bề mặt thẻ (được lưu trữ trong bộ phận lưu trữ) để bảo đảm tính bảo mật trong quá trình sử dụng thẻ; bỏ thông tin “quê quán”, sửa đổi “số thẻ căn cước công dân” thành “số định danh cá nhân”, “căn cước công dân” thành “thẻ căn cước”, “nơi thường trú” thành “nơi cư trú”, bổ sung “nơi đăng ký khai sinh”... để tạo thuận lợi hơn cho người dân trong quá trình sử dụng thẻ căn cước. Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc này nhằm bảo đảm tính chính xác về các thông tin của người dân trong xác thực, hạn chế việc phải cấp đổi Thẻ căn cước và bảo đảm tính riêng tư của người dân.

Bên cạnh đó, việc tích hợp cả mã QR và chíp điện tử trên Thẻ căn cước nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng thông tin công dân khi thực hiện các thủ tục hành chính, giao dịch dân sự.

Tuy nhiên, trên cơ sở nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo nghiên cứu, chỉnh sửa một số trường thông tin; bổ sung quy định cụ thể về thông tin được mã hóa, lưu trữ trong bộ phận lưu trữ trên Thẻ căn cước, bảo đảm phù hợp và khả thi.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, để triển khai Đề án 06, việc mở rộng, tích hợp thêm nhiều thông tin khác của công dân và người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch trong các cơ sở dữ liệu chuyên ngành vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cơ sở dữ liệu căn cước là rất cần thiết để khai thác, đối sánh, xác minh thông tin. Dự thảo Luật Căn cước quy định chỉ cập nhật các trường thông tin trong thực tế quản lý đã rõ, được sử dụng thường xuyên, cần có trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Trong các trường thông tin quy định, có 7 trường thông tin bắt buộc người dân phải cung cấp gồm: Họ, chữ đệm và tên khai sinh; Ngày, tháng, năm sinh; Giới tính; Nơi đăng ký khai sinh; Quê quán; Dân tộc; Quốc tịch.

Góp ý hoàn thiện dự thảo luật, đại biểu Huỳnh Thị Phúc - Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đồng ý với việc quy định sử dụng thẻ căn cước gắn chip được tích hợp thông tin nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi thực hiện các thủ tục hành chính và các giao dịch khác. Không xung đột với các quy định của pháp luật chuyên ngành có liên quan trong việc quản lý, sử dụng các giấy tờ nêu trên. Không ảnh hưởng đến chức năng quản lý của cơ quan nhà nước có liên quan với các giấy tờ dữ liệu đang quản lý. Trong điều kiện mà bảo đảm và bảo mật an toàn thông tin cho đối tượng có thẻ.

Liên quan đến việc Ban soạn thảo dự thảo Luật đề nghị song song với việc gắn chip là việc sử dụng mã QR, đại biểu Huỳnh Thị Phúc đề nghị cân nhắc theo hướng chỉ dùng chip điện tử trên thẻ căn cước là đảm bảo các điều kiện sử dụng, khai thác thông tin khi thực hiện thủ tục hành chính, giao dịch dân sự mà không nên tích hợp mã QR cùng với chip điện tử trên thẻ căn cước.

Giải thích cho đề nghị này, đại biểu Huỳnh Thị Phúc cho biết, qua các vụ việc lộ lọt thông tin cá nhân, tài khoản từ sơ suất, từ rủi ro khi sử dụng dịch vụ, tiện ích quản lý thông tin cá nhân với thực trạng tội phạm sử dụng công nghệ cao trong thời gian qua và hiện nay rất tinh vi thì việc tích hợp mã QR trên căn cước sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ, dễ bị đánh cắp thông tin. Đặc biệt, với người ít có điều kiện tiếp cận công nghệ hoặc thường xuyên dính sử dụng các dịch vụ tiện ích và giao dịch dân sự.

Đồng thuận với cân nhắc việc tích hợp mã QR cùng với chip điện tử trên thẻ căn cước, đại biểu Vũ Trọng Kim - Đoàn ĐBQH tỉnh Nam Định đề nghị Ban soạn thảo dự thảo Luật cũng như Bộ Công an quan tâm vấn đề này, vì đây là vấn đề bảo mật thông tin cá nhân. Bởi mã QR này dễ khai thác thông tin, dễ lộ lọt thông tin nếu như người ta muốn khai thác thông tin của mình.

Đại biểu Phạm Văn Hòa – Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đánh giá, Thẻ căn cước công dân có gắn chip hoặc gắn chip điện tử rất có lợi cho công dân, chúng ta sử dụng sẽ tích hợp nhiều nội dung đối với người dân, sẽ có lợi ích rất tốt. Tuy nhiên, đại biểu cũng đề nghị Bộ Công an giải thích thêm vì nhiều người dân đặt vấn đề là “khi mang thẻ căn cước có gắn chip, thẻ căn cước điện tử, đi đến đâu đó thì có khi nào Bộ Công an hay công an có theo dõi hay không?”.

Giải trình các ý kiến các ĐBQH quan tâm, thay mặt cơ quan soạn thảo dự thảo Luật Căn cước, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, dự thảo Luật căn cước không chỉ đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước về căn cước, đáp ứng các yêu cầu mục tiêu về đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân mà còn ý nghĩa trong việc phát huy giá trị của cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu căn cước, giá trị và tiện ích của thẻ căn cước điện tử trong phát triển kinh tế - xã hội. Dự thảo Luật cũng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ và chuyển đổi số của nước ta theo mục tiêu của Đề án 06 của Chính phủ đang triển khai thực hiện.

Trước ý kiến băn khoăn về phản ánh của nhân dân về việc khi sử dụng chip hoặc mã QR thì có bị theo dõi không, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm khẳng định, việc sử dụng thẻ căn cước có gắn chip điện tử, mã QR và căn cước điện tử không bị theo dõi và không thể theo dõi được. Bộ Công an hay bất cứ một cơ quan nào không được theo dõi và không thể theo dõi được trên cấu tạo của thẻ này.

Đồng thời, Bộ Công an cũng phải có trách nhiệm bảo đảm an toàn, an ninh cho con người, cho công dân, cho những người sử dụng thẻ căn cước này không bị theo dõi bởi bất kể một tổ chức, cá nhân nào; không thể lợi dụng được những việc đó để theo dõi việc này, cũng như bảo đảm an ninh, an toàn về dữ liệu của công dân đã được khai báo và tích hợp. Đây có thể là những thông tin mà những đối tượng xấu tung tin ra để gây hoang mang trong nhân dân.