Ngày 19/7, tại Hội nghị Tham tán Thương mại khu vực châu Âu tổ chức tại Italia, ông Trần Ngọc Hà Bí thư thứ nhất, phụ trách Thương vụ tại Hungary đã có những chia sẻ về việc đa dạng hoá thị trường, khai thác tiềm năng các thị trường truyền thống và vai trò của cộng đồng người Việt Nam trong đẩy mạnh xuất khẩu.
Xuất khẩu đã lấy lại đà tăng trưởng
Chia sẻ tại hội nghị, ông Trần Ngọc Hà cho biết, nằm ở khu vực Trung – Đông Âu, với dân số 9,6 triệu người, mặc dù được đánh giá là không phải thị trường lớn trong khối EU nhưng quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Hungary đã có những bước phát triển đáng ghi nhận trong thời gian qua.
Trao đổi thương mại hai chiều giữa hai nước từ 354 triệu USD năm 2017, đến 2023 đã tăng lên trên 848 USD, đạt tốc tộ tăng bình quân 24%/năm trong giai đoạn này. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Hungary đạt 207 triệu USD trong năm 2017, đến năm 2023 tăng lên 418,5 triệu USD, đạt tốc độ tăng trung bình 40%/năm.
 |
| Ông Trần Ngọc Hà, Thương vụ Việt Nam tại Hungary phát biểu tại hội nghị |
Trong 6 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu của Việt Nam sang Hungary đã lấy lại đà tăng trưởng sau khi gặp nhiều khó khăn trong năm 2023, đạt 314,6 triệu USD, tăng 57,9% so cùng kỳ năm trước.
Cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Hungary chủ yếu là các nhóm hàng linh kiện điện tử; máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng; phương tiện vận tải và phụ tùng; vải; kim loại và sản phẩm, cà phê (trong đó nhóm hàng linh kiện điện tử chiếm tỷ trọng cao nhất, hiện khoảng 56% trong tổng kim ngạch xuất khẩu). Nhập khẩu từ Hungary chủ yếu là các nhóm hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng; dược phẩm.
Vượt qua rào cản, từng bước đưa hàng Việt thâm nhập thị trường
Do đặc tính thị trường, thói quen tiêu dùng, nền tảng thị trường truyền thống nên bạn hàng lớn nhất của Hungary trong cả xuất khẩu và nhập khẩu đều là các nước EU, chiếm tới trên 75% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu. Phần lớn thị trường Hungary bị chi phối bởi các công ty đa quốc gia, các tập đoàn lớn, nhà phân phối, bán lẻ quốc tế. Trong khi đó các doanh nghiệp của Hungary đa số là doanh nghiệp vừa và nhỏ nên thông thường họ lấy lại hàng Việt Nam từ các nhà phân phối lớn của châu Âu rồi phân phối lại tại Hungary. Các doanh nghiệp trong nước nhỏ lẻ, khả năng tài chính yếu nên nhập khẩu trực tiếp từ Việt Nam sang Hungary còn hạn chế.
Điểm bất lợi nhất đối với hàng xuất khẩu vào Hungary là địa lý cách trở, không có đường bay trực tiếp. Trong khi đó, Hungary không có cảng biển, thông thường hàng từ Việt Nam xuất khẩu sang đều cập cảng tại một số nước châu Âu có cảng biển như Đức, Hà Lan, Italia... sau đó đưa về Hungary bằng đường bộ, dẫn đến chi phí hàng nhập khẩu vào Hungary cao hơn. Mặt khác, do thuế VAT ở Hungary rất cao (27%), nên nhiều doanh nghiệp nhập khẩu hàng từ Việt Nam nhưng làm thủ tục thông quan tại một số nước EU có cảng biển hoặc nơi có thuế VAT thấp sau đó phân phối tại Hungary.
 |
| Một số mặt hàng nông sản của Việt Nam như hạt điều, hạt tiêu, cà phê… xuất khẩu sang Hungary chiếm tỷ trọng khá cao trong tổng kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng này của Hungary - Ảnh Bộ Công Thương |
Chính từ những rào cản này nên cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Hungary trong những năm qua chủ yếu phụ thuộc vào nhóm hàng sản phẩm, linh kiện điện tử (luôn chiếm trên dưới 60% trong tổng kim ngạch xuất khẩu), việc thị trường xuất khẩu chủ yếu phụ thuộc vào một nhóm hàng là khá mạo hiểm, không mang tính bền vững lâu dài (tốc độ tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam sang Hungary bị giảm sút trong thời gian dịch Covid-19 và ảnh hưởng của cuộc xung đột Nga – Ukraine, chủ yếu do nhóm hàng này là một minh chứng, năm 2021 giảm 38,3%, năm 2022 tăng chỉ 1,5%, năm 2023 giảm 27,5%). Bên cạnh đó, Hungary không có nhiều hội chợ, triển lãm quốc tế lớn, phù hợp với các ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.
Do vậy, để công tác xúc tiến thương mại, phát triển thị trường, đa dạng hoá sản phẩm xuất khẩu đem lại hiệu quả tốt, trong thời gian qua Thương vụ đã hướng tới việc thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng nông sản tiềm năng mà Hungary không sản xuất được như cà phê, hạt điều, hạt tiêu, gạo... cho dù dung lượng thị trường còn hạn chế. Theo đó, bên cạch việc tổ chức và tham gia các buổi hội thảo liên quan đến xuất khẩu, các buổi kết nối giao thương, Thương vụ đã tổ chức các buổi trưng bày, quảng bá, giới thiệu hàng xuất khẩu Việt Nam, trong đó tập trung vào các mặt hàng tiềm năng, có lợi thế; vận động và phối hợp tổ chức đoàn doanh nghiệp Hungary vào Việt Nam tham dự sự kiện Vis2023, 2024; Chủ động tìm kiếm, tiếp cận các nhà nhập khẩu, phân phối, bán lẻ sở tại, kết nối trực tiếp cho các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam để có thể xuất khẩu trực tiếp vào thị trường Hungary, giảm nhập khẩu gián tiếp qua các đầu mối lớn ở một số nước EU.
Kết quả, trong năm 2023, Thương vụ đã kết nối trực tiếp thành công cho tổng công ty Thương mại Hà Nội (Hapro) xuất khẩu gạo ST25 vào thị trường Hungary, đây là lần đầu tiên Hapro xuất khẩu được gạo vào thị trường EU nói chung và Hungary nói riêng. Góp phần vào mức tăng trưởng trên 170% xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Hungary năm 2023, thị phần tăng từ 2% năm 2022 lên 6% trong năm 2023. Hiện tại Thương vụ cũng đang kết nối trực tiếp cho một nhà xuất khẩu gạo của Việt Nam khác cũng là lần đầu tiên xuất khẩu vào thị trường Hungary.
Cũng với biện pháp chủ động tìm kiếm, tiếp cận và kết nối trực tiếp, trong thời gian qua, Thương vụ đã kết nối thành công cho các công ty xuất khẩu lao động Việt Nam ký được thoả thuận hợp tác với các đối tác Hungary.
Người Việt – cầu nối đẩy mạnh xuất khẩu
Với khoảng hơn 6 nghìn người Việt đang làm ăn sinh sống cố định tại Hungary, đã có những đóng góp quan trọng trong việc thúc đẩy xuất khẩu trong thời gian qua.
Hầu hết người Việt tại Hungary đều mở công ty, cửa hàng buôn bán, kinh doanh đa ngành nghề như thực phẩm, đồ uống, tạp hoá, may mặc, mỹ phẩm, nhà hàng vv..., nhưng chủ yếu nhỏ lẻ, một số ít gây dựng được tên tuổi. Trong đó, có một số doanh nghiệp nhập khẩu trực tiếp hàng từ Việt Nam, số đông nhập khẩu hàng Việt Nam gián tiếp qua các đầu mối lớn tại các nước EU như Hà Lan, Đức, Séc, Ba Lan... sau đó tiêu thụ tại Hungary.
Tại Hungary, cộng đồng doanh nghiệp người Việt cũng đã thành lập Hội Doanh nghiệp người Việt, thuộc Liên hiệp hội Doanh nghiệp Việt Nam tại châu Âu. Trong thời gian qua, hầu hết các hoạt động xúc tiến thương mại của Thương vụ cũng như Cơ quan Đại diện đều có sự đồng hành và phối hợp của Hội và các doanh nghiệp thành viên. Sự kiện nổi bật gần đây nhất là Diễn đàn Doanh nghiệp Việt kiều tại châu Âu lần thứ 12, được tổ chức tại Budapest năm 2023, đã quy tụ được khoảng 400 doanh nghiệp Việt kiều tại châu Âu và Việt Nam. Cục Xúc tiến thương mại cũng đã tham dự và phối hợp tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại tại sự kiện này. Các doanh nghiệp Việt kiều châu Âu nói chung, Hungary nói riêng đã có cơ hội gặp gỡ trực tiếp, hợp tác với các nhà xuất khẩu của Việt Nam trong kinh doanh, thúc đẩy xuất khẩu.
Có thể thấy, cộng đồng người Việt tại Hungary là kênh tiêu thụ hàng hoá Việt Nam, đồng thời cũng là kênh kết nối giữa các doanh nghiệp sở tại với doanh nghiệp Việt Nam. Cho dù nhập khẩu trực tiếp hay gián tiếp, cộng đồng người Việt tại Hungary đã góp phần quan trọng trong việc đẩy mạnh xuất khẩu hàng Việt Nam sang châu Âu nói chung và Hungary nói riêng.
Để công tác phát triển thị trường, đa dạng hoá sản phẩm xuất khẩu, trong thời gian tới, Thương vụ tiếp tục thực hiện các biện pháp xúc tiến thương mại, cũng như tăng cường sự gắn kết đối với cộng đồng người Việt tại Hungary. Tuy nhiên, trong triển khai công việc còn gặp một số khó khăn như thiếu hàng mẫu, cũng như ít đoàn doanh nghiệp Việt Nam sang Hungary. Do vậy, Thương vụ tại Hungary Trần Ngọc Hà kiến nghị, thời gian tới, các cơ quan chức năng tiếp tục hỗ trợ vận động các doanh nghiệp xuất khẩu gửi hàng mẫu sang cho Thương vụ (TV thường xuyên phải mua, mượn hàng để trưng bày, quảng bá, giới thiệu).
Cùng với đó, tổ chức đoàn doanh nghiệp Việt Nam sang Hungary gặp gỡ trực tiếp các đối tác (có thể là đoàn doanh nghiệp đi chính thức sang các nước lớn trong khu vực tham dự sự kiện xúc tiến thương mại và kết hợp qua Hungary).