Chi phí cơ hội, cách tính chi phí cơ hội

Chi phí cơ hội là gì?

Thuật ngữ chi phí cơ hội sử dụng lần đầu tiên vào năm 1914 bởi nhà kinh tế học người Áo Friedrich von Wieser trong cuốn sách Theorie der gesellschaftlichen Wirtschaft. Tên tiếng anh là Opportunity Cost. Đây là một thuật ngữ kinh tế đại diện cho những lợi ích mà một cá nhân, nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp bỏ lỡ khi lựa chọn phương án này thay vì lựa chọn phương án khác.

Chi phí cơ hội bắt buộc chúng ta phải đưa ra sự lựa chọn, tức là để nhận được một lợi ích nhất định nào đó bắt buộc chúng ta phải đánh đổi một giá trị khác.

Hình minh họa

Chi phí cơ hội được nói đến ở đây không nhất thiết được đánh giá về mặt tiền bạc, tài sản mà đơn giản nó là thứ mang tính giá trị đối với một người. Ví dụ khi một người nào đó đầu tư 10.000 USD vào chứng khoán thì chính người đó đã bỏ lỡ cơ hội được hưởng lãi nếu gửi 10.000 USD vào ngân hàng như một khoản tiền tiết kiệm. Chi phí cơ hội của dự án đầu tư 10.000 USD vào chứng khoán bằng khoản lãi tiết kiệm đáng ra có thể có được.

Chi phí cơ hội được định nghĩa là phần thu nhập mất đi do đã không lựa chọn một cơ hội đầu tư khác. Chi phí cơ hội là khái niệm được vận dụng rất thường xuyên và rộng rãi trong kinh doanh. Chi phí cơ hội của một phương án được lựa chọn là giá trị của phương án tốt nhất bị bỏ qua khi thực hiện sự lựa chọn đó hay nói cách khác là lợi ích mất đi khi chọn phương án này mà không chọn phương án khác.

Lấy ví dụ một cách đơn giản, nếu bạn lựa chọn bỏ ngang một công việc với mức lương 15 triệu/tháng để tự kinh doanh, chi phí cơ hội của lựa chọn này chính là 15 triệu/tháng.

Chi phí cơ hội trong đầu tư chứng khoán

Trong đầu tư chứng khoán, chi phí cơ hội là một yếu tố quan trong cần được lưu tâm trước khi ra các quyết định đầu tư.

Giả sử bạn có 200 triệu tiền nhàn rỗi và đang lựa chọn giữa gửi tiết kiệm hay đầu tư chứng khoán, dưới đây là các chi phí cơ hội bạn có thể bỏ lỡ:

Nếu chọn đầu tư vào thị trường chứng khoán thay vì gửi tiền vào ngân hàng với lãi suất 7%/ năm, việc gửi tiết kiệm chính là chi phí cơ hội bạn bỏ lỡ.

Nếu bạn lựa chọn đầu tư chứng khoán, việc đánh giá khả năng sinh lời giữa các doanh nghiệp để lựa chọn đầu tư vào một doanh nghiệp tốt nhất, khi đó các phương án đầu tư bị bỏ qua chính là các chi phí cơ hội.

Chi phí cơ hội được xác định được bằng công thức

Trong đó:

OC (Opportunity cost): Chi phí cơ hội

FO (Return on best foregone option): Lợi nhuận của lựa chọn hấp dẫn nhất

CO (Return on chosen option): Lợi nhuận của lựa chọn được chọn

Ưu và nhược điểm của chi phí cơ hội

Ưu điểm

Giúp bạn nhận thức được cơ hội bị mất: Chi phí cơ hội buộc bạn phải cân nhắc giá trị thực tế, chọn phương án này sẽ đánh mất giá trị của phương án khác. Điều này giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt và có lợi hơn.

Ví dụ: Bạn có 10 triệu đồng, bạn phân vân không biết nên gửi tiết kiệm ngân hàng kỳ hạn 1 năm hay đầu tư chứng khoán. Chi phí cơ hội sẽ là số tiền lãi ngân hàng nếu bạn chọn đầu tư chứng khoán, ngược lại nó sẽ là lợi nhuận chứng khoán nếu bạn chọn gửi tiết kiệm.

Giúp bạn so sánh giá trị tương đối của từng lựa chọn: Tính chi phí này giúp bạn so sánh dược lợi ích tương đối giữa các sự lựa chọn và cuối cùng đưa ra quyết định phù hợp.

Ví dụ: Bạn chỉ còn đủ tiền mua 1 loại cổ phiếu hoặc là cổ phiếu ngân hàng A hoặc là cổ phiếu ngân hàng B. Với số tiền đó bạn có thể mua 500 cổ phiếu ngân hàng A nhưng lại mua được 700 cổ phiếu ngân hàng B.

Như vậy, chi phí cơ hội giúp bạn đưa ra so sánh tương đối giữa các sự lựa chọn, đánh giá được lợi ích bị mất và đưa ra lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, nó cũng có những hạn chế bạn nên cân nhắc khi sử dụng.

Nhược điểm

Thời gian: Để tính toán chi phí cơ hội, cần thời gian để tìm kiếm, nghiên cứu, xem xét, so sánh nhiều vấn đề khác nhau. Trường hợp bị hạn chế thời gian, không đủ để suy xét, tính toán, so sánh các sự lựa chọn thì không thể ứng dụng chi phí này được.

Khó xác định chi phí kế toán: Chi phí cơ hội là chi phí ở tương lai, khó định lượng kế toán. Mục chi phí này cũng không được đưa vào bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp.

Khái niệm và đặc điểm của phương pháp turtle trading Phương pháp giao dịch con rùa (tiếng Anh - turtle trading) là một trong những phương pháp được các nhà giao dịch sử dụng rất ...

Khái niệm chỉ số IRR, ưu điểm và nhược điểm của chỉ số IRR Khi lựa chọn đầu tư vào các doanh nghiệp, nhà đầu tư thường ưu tiên lựa chọn các doanh nghiệp có tiềm năng và khả ...

Chỉ số GDP (phần 1): Khái niệm và cách tính GDP GDP là một chỉ số quan trọng trong các báo cáo tài chính, thể hiện sức mạnh của một quốc gia.