Công cụ hỗ trợ mới trong thực thi công vụ
Sự phát triển mạnh mẽ của AI, IoT, Big Data và điện toán đám mây đang tạo nền tảng quan trọng cho quá trình chuyển đổi số của bộ máy công quyền. Với lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) Quảng Ngãi, việc đưa trí tuệ nhân tạo vào hoạt động công vụ là lựa chọn tất yếu nhằm nâng cao năng lực quản lý, giám sát và xử lý vi phạm.
Việc ứng dụng công nghệ AI giúp giảm bớt được nhiều thời gian trong việc soạn thảo các văn bản xử lý vi phạm.
Ông Trần Xuân Thương, Chi cục trưởng Chi cục QLTT Quảng Ngãi cho biết, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra với tốc độ nhanh, đặt ra yêu cầu các cơ quan công quyền phải đổi mới mô hình vận hành. “Trong xu thế chung đó, lực lượngQLTT Quảng Ngãi cần chủ động đưa AI vào hoạt động công vụ nhằm tăng tốc độ xử lý, giảm tải các thủ tục thủ công và hạn chế sai sót trong chuyên môn”, ông Thương nói.
Nếu trước đây, AI được coi như công cụ bổ trợ, thì hiện nay, vấn đề đặt ra không còn là có dùng AI hay không mà là dùng ở mức độ nào, theo cách nào và trong khung pháp lý nào. Với khả năng xử lý nhanh, tư duy mở rộng, AI được xem như bộ não thứ hai, hỗ trợ công chức tập trung hơn vào các quyết định quan trọng thay vì mất nhiều thời gian cho các thao tác kỹ thuật.
Quá trình thiết lập hồ sơ vụ việc đối với lực lượng QLTT mất tương đối nhiều thời gian, vì vậy, ứng dụng AI vào hỗ trợ thiết lập hồ sơ vụ việc là việc rất cần thiết. “Tất nhiên, khi chưa có dữ liệu đầu vào chuẩn, AI sẽcho ra các sản phẩm chỉ mang tính chất tương đối, độ chuẩn xác không cao, chúng ta sẽ phải “hướng dẫn” cho AI chỉnh sửa lại, xác định cho AI biết đâu là dữ liệu cố định, đâu là dữ liệu biến thiên, thể thứcnhư thế nào là chuẩn, AI sẽ tích lũy và chỉnh sửa dần cho đúng với yêu cầu của người tương tác”, ông Thương nói thêm.
Như vậy, sau một quá trình, chỉ cần nhập các dữ liệu cần thiết thì AI có thể cho ra một sản phẩm trong hồ sơ tương đối gần với yêu cầu của chúng ta, khi đó chỉ cần rà soát lại, chỉnh sửa cho phù hợp mà không phải tốn nhiều thời gian, công sức để thao tác.
Ngoài ra, với khả năng phân tích, AI có thể sẽ gợi ý các hành vi, văn bản áp dụng, gợi ý cho chúng ta những tình tiết chưa phù hợp, còn thiếu. Ví dụ như, trong chế tài có quy định về “Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm”, tuy nhiên, trong hồ sơ chưa thể hiện thì AI sẽ gợi ý đưa vào trong mô tả hành vi, hoặc nếu chưa làm rõ được thì sẽ đưa vào trong xác minh tình tiết vụ việc vi phạm hành chính…
“Nói tóm lại, thông qua quá trình huấn luyện, AI sẽ hỗ trợ cho chúng ta trong việc soạn thảo, chuẩn hóacác tài liệu có trong hồ sơ, từ đó tiết kiệmđược thời gian, công sức, nhân lực trong việc thiết lập hồ sơ vụ việc”, ông Thương khẳng định.
Thông qua khả năng trích xuất thông tin từ giấy tờ như giấy đăng ký kinh doanh hoặc giấy phép kinh doanh bằng công nghệ xử lý hình ảnh của công nghệ AI sẽ giúp lực lượng QLTT giảm thời gian nhập liệu đáng kể
Hỗ trợ quản lý địa bàn và thương mại điện tử
Trong quản lý địa bàn, AI giúp giảm đáng kể thời gian nhập liệu thông qua khả năng trích xuất thông tin từ giấy tờ như giấy đăng ký kinh doanh hoặc giấy phép kinh doanh bằng công nghệ xử lý hình ảnh. Các công nghệ nhận diện tiên tiến như YOLOv8 và Google Vision AI cho phép phân tích nhãn hàng hóa, nhận biết dấu hiệu giả mạo, xác định hàng bị thu hồi hoặc truy xuất nguồn gốc qua mã số, mã vạch. Khi kết hợp với hệ thống camera giám sát của Hikvision hay Dahua, AI có thể nhận diện hoạt động bất thường, đối tượng thuộc diện giám sát và đưa ra cảnh báo theo thời gian thực, nâng cao hiệu quả kiểm tra, kiểm soát.
Trong lĩnh vực thương mại điện tử, nơi hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, AI có khả năng quét dữ liệu từ sàn giao dịch, mạng xã hội, website bán hàng; phân tích hình ảnh, mô tả sản phẩm để phát hiện dấu hiệu vi phạm. AI cũng có thể nhận diện các mô hình hành vi bất thường như trùng lặp số điện thoại, địa chỉ IP, tần suất đăng bán cao bất thường. Từ đó, lực lượng QLTT có thể sớm phát hiện các tổ chức, cá nhân có dấu hiệu gian lận hoặc che giấu nguồn gốc hàng hóa.
Tuy nhiên, việc ứng dụng AI còn đối diện hàng loạt thách thức. Khung pháp lý về AI chưa hoàn thiện, chưa quy định rõ trách nhiệm giải trình, chuẩn mực đạo đức hay bảo vệ dữ liệu cá nhân. Dữ liệu công vụ còn phân tán, không đồng bộ, gây khó khăn cho tích hợp hệ thống. Ngoài ra, nếu dữ liệu đầu vào không chuẩn, AI có thể đưa ra kết quả sai lệch, làm tăng rủi ro trong áp dụng pháp luật nếu công chức không kiểm tra kỹ lưỡng.
“Để ứng dụng AI hiệu quả, lực lượng QLTT Quảng Ngãi cần xây dựng lộ trình rõ ràng: giai đoạn ngắn hạn tập trung vào hỗ trợsoạn văn bản và báo cáo; trung hạn phát triển phần mềm nhận dạng hàng hóa viphạm; dài hạn xây dựng hệ thống giám sát thị trường thông minh và hệ thống quét dữliệu thương mại điện tử. Dù tiềm năng củaAI rất lớn, yếu tố then chốt vẫn là con người. Và tất cả cũng mới chỉ là bước đầu. Để ứng dựng được AI vào thực tiễn thì còn cần một khoảng thời gian nữa”, ông Thương nói thêm.
Để ứng dụng AI hiệu quả, lực lượng QLTT Quảng Ngãi cần xây dựng lộ trình rõ ràng. Dù tiềm năng của AI rất lớn, yếu tố then chốt vẫn là con người. Và tất cả cũng mới chỉ là bước đầu. Để ứng dụng được AI vào thực tiễn còn cần một khoảng thời gian nữa.