Cảnh báo chiêu trò lừa đảo từ chính sách miễn học phí

Mánh khóe lừa đảo tinh vi

Từ năm học 2025-2026, theo quyết định của Bộ Chính trị, học phí đối với học sinh các cấp từ mầm non đến trung học phổ thông công lập trên cả nước sẽ được miễn. Lợi dụng thông tin này, các đối tượng xấu đã thực hiện nhiều chiêu trò lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản của phụ huynh học sinh.

Thời gian gần đây, một số phụ huynh tại Hà Nội phản ánh việc họ nhận được những cuộc gọi hoặc tin nhắn từ số lạ, tự xưng là nhân viên nhà trường, thông báo về việc hoàn trả tiền học phí.

Để nhận lại khoản tiền này, phụ huynh được yêu cầu cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng, mã OTP hoặc truy cập vào đường link giả mạo. Những người không cảnh giác có thể vô tình cung cấp thông tin cá nhân và bị chiếm đoạt tiền từ tài khoản ngân hàng.

Cuộc gọi lừa đảo thường đến từ các số máy lạ. Ảnh minh họa: Ngọc Thành

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, chị Ngọc Ánh, thành viên hội phụ huynh Trường Tiểu học Lò Đúc, cho biết: “Tôi nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là nhân viên phòng hành chính của trường, thông báo về việc hoàn trả tiền học phí. Vì đã biết thông tin về chính sách miễn học phí qua báo chí, tôi cảm thấy nghi ngờ. Khi họ yêu cầu cung cấp số tài khoản và mã OTP, tôi càng cảnh giác hơn. Ngay lập tức, tôi liên hệ trực tiếp với nhà trường để xác minh và phát hiện đó là một chiêu trò lừa đảo”.

Không chỉ sử dụng cuộc gọi và tin nhắn, các đối tượng lừa đảo còn tạo ra những trang web giả mạo có giao diện giống với cổng thông tin của nhà trường nhằm tăng độ tin cậy.

Theo Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Công an Thành phố Hà Nội, thủ đoạn này không mới nhưng vẫn có nhiều nạn nhân mắc bẫy, nhất là khi những trang web giả mạo có thiết kế tinh vi và đi kèm với những lý do thuyết phục.

Hành vi lừa đảo có thể bị xử lý ra sao?

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, Luật sư Phan Quốc Thắng, Giám đốc Công ty Luật TNHH FAITH (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, hành vi giả mạo nhân viên nhà trường để lừa đảo phụ huynh học sinh có thể bị xử lý theo nhiều tội danh khác nhau tùy theo tính chất và mức độ vi phạm.

Theo Luật sư Thắng, trước hết, đây là hành vi có dấu hiệu của tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). Nếu số tiền bị chiếm đoạt từ 2 triệu đồng trở lên, đối tượng lừa đảo có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Nếu hành vi có tổ chức hoặc gây thiệt hại lớn, mức phạt có thể lên đến tù chung thân.

Ngoài ra, nếu các đối tượng lừa đảo sử dụng công nghệ cao để tiếp cận nạn nhân, như giả mạo website hoặc sử dụng tin nhắn, cuộc gọi để thu thập thông tin cá nhân, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 290 Bộ luật Hình sự về tội “Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để chiếm đoạt tài sản”. Mức phạt cho tội danh này có thể lên đến 20 năm tù nếu gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Luật sư Thắng cũng nhấn mạnh: “Trong trường hợp các đối tượng làm giả giấy tờ, con dấu của nhà trường để thực hiện hành vi lừa đảo, đối tượng lừa đảo có thể bị xử lý theo Điều 341 Bộ luật Hình sự về tội ‘Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức’”.

Đối với các trường hợp nghiêm trọng hơn, nếu kẻ gian xâm nhập vào hệ thống thông tin của trường học để đánh cắp dữ liệu, đối tượng lừa đảo có thể bị truy tố theo Điều 289 Bộ luật Hình sự về tội “Xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử của người khác”, Luật sư thông tin.

Khuyến cáo từ các cơ quan chức năng

Trước thực trạng trên, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã có văn bản yêu cầu các trường học trên địa bàn thông tin đầy đủ đến phụ huynh học sinh, khẳng định rằng không có bất kỳ hình thức hoàn trả học phí nào liên quan đến chính sách miễn học phí mới. Các nhà trường chỉ thông báo chính thức qua giáo viên chủ nhiệm hoặc trên Cổng thông tin điện tử của ngành và của trường.

Bên cạnh đó, Công an Thành phố Hà Nội cũng đưa ra khuyến cáo quan trọng: "Phụ huynh học sinh không cung cấp thông tin cá nhân như số tài khoản ngân hàng, mã OTP, hình ảnh căn cước công dân cho bất kỳ ai liên hệ qua mạng xã hội hoặc điện thoại. Đặc biệt, cần tuyệt đối tránh truy cập vào các đường link lạ hoặc quét mã QR không rõ nguồn gốc".

Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cũng nhấn mạnh, các đối tượng lừa đảo ngày càng tinh vi hơn, sử dụng nhiều tài khoản mạng xã hội ảo, số điện thoại rác để thực hiện hành vi phạm tội. Để bảo vệ bản thân và gia đình, phụ huynh cần liên tục cập nhật thông tin từ các cơ quan chức năng và phản ánh ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường.

Việc nắm vững các quy định, kiểm chứng thông tin qua các kênh chính thức và cảnh giác với các thủ đoạn tinh vi của kẻ gian là điều quan trọng nhất để tránh sập bẫy. Trong trường hợp phát hiện dấu hiệu lừa đảo, người dân cần nhanh chóng báo cáo với cơ quan công an để có biện pháp xử lý kịp thời, đảm bảo an toàn tài chính và thông tin cá nhân của mình.