Cần ưu tiên gỡ rối thanh khoản

Khái niệm về trái phiếu, sự khác nhau giữa trái phiếu và cổ phiếu

Tại tọa đàm “Thanh khoản thị trường qua lăng kính quỹ đầu tư” do Báo Đầu tư tổ chức sáng ngày 11/11, ông Cao Minh Hoàng, Giám đốc đầu tư Quỹ IPA AM cho biết, lượng trái phiếu sắp đáo hạn trong tháng 11,12 tới đây, nếu không tính các tổ chức tín dụng cũng lên đến vài chục ngàn tỷ đồng. Đến quý 1/2023, lượng trái phiếu đáo hạn còn cao hơn.

Chất lượng tài sản của các doanh nghiệp niêm yết đang thuộc nhóm dẫn đầu của nền kinh tế. Hình minh họa

Dòng vốn liên tục chảy nhưng đang có dấu hiệu tạm dừng do niềm tin bị lung lay thì vấn đề là cơ quan quản lý cần có những quỹ (như quỹ bình ổn trái phiếu) để tham gia thị trường, bù đắp lại về thanh khoản. Đây là yếu tố rất cần thiết, nhà đầu tư tổ chức hay cá nhân đều rất mong chờ cơ chế đó từ cơ quan quản lý. Khi gỡ rối được thanh khoản trong ngắn hạn, lòng tin sẽ trở lại rất nhanh và thị trường sẽ lại phát triển theo cách hiệu quả như thời gian qua.

Ông Mai Cường, Phó Giám đốc Khối phát triển kinh doanh quỹ PVI AM cũng đưa ra những nhận định, thị trường đang trải qua giai đoạn thực sự khó khăn trong nhiều năm trở lại đây. Thanh khoản thị trường giảm một cách nghiêm trọng, dòng tiền bị rút qua các kênh đầu tư khác và niềm tin của thị trường cũng giảm, đến từ nhiều nguyên nhân chủ quan, khách quan.

Phó Giám đốc Khối phát triển kinh doanh quỹ PVI AM cho rằng “thị trường đã xảy ra hiệu ứng domino trên một phương diện nào đó, từ việc thị trường cổ phiếu bị suy giảm, rồi các vấn đề giải chấp thường xuyên xảy ra và thị trường bất động sản cũng suy giảm.

Khi nhà nước đang cố gắng bình ổn về vĩ mô thì hiệu ứng này xảy ra, các tài sản bị sụt giảm và liên quan đến rất nhiều chủ thể, bao gồm cả ngân hàng. Với việc tài sản đảm bảo chủ yếu là các bất động sản thì khi các bất động sản giảm giá, các nhà đầu tư phải bổ sung tài sản đảm bảo. Trong khi thanh khoản thị trường kém như hiện tại thì nhà đầu tư có bán ra bất kỳ tài sản nào cũng phải bán ra rất rẻ, và tìm người mua tương đối khó”.

“Hiệu ứng domino đã xảy ra rồi, giải pháp ngăn chặn chỉ có một cách là các nhà đầu tư nên ngồi lại với nhau và có thể giãn cách tiến độ bán tài sản ra. Khi đó, cơ quan quản lý phải điều phối lại vấn đề này”, ông Cường nói thêm.

Ông Cường cho rằng, biện pháp trước mắt vẫn là vấn đề về niềm tin, khủng hoảng ở đâu thì xử lý ở đó, khủng hoảng niềm tin thì chỉ có mỗi cách là xử lý về khủng hoảng niềm tin. Hiện nay, vĩ mô không phải là yếu tố quan trọng nhất, nó chỉ có tác động tương đối vào thị trường.

Theo ông Hoàng, trong quá khứ có một số giai đoạn thanh khoản trên thị trường có phần bị giảm sút, như năm 2011 lượng tín phiếu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) yêu cầu các ngân hàng thương mại (NHTM) mua vào cũng rất cao, khiến thanh khoản toàn hệ thống sụt giảm để kiềm chế lạm phát.

Ông Cao Minh Hoàng

Hiện tại, ưu tiên kiềm chế lạm phát cũng được đặt lên hàng đầu, vấn đề thanh khoản chưa phải là quá cạn kiệt, nhưng kết hợp với một số yếu tố phát sinh trong tháng 10 vừa qua khiến vòng quay tài sản có phần chậm lại, dẫn đến thanh khoản sụt xuống.

Kinh nghiệm để vượt qua thì theo thời gian, lượng tiền được bơm ra bởi NHNN theo kế hoạch là tiếp tục tăng trưởng, room tín dụng sẽ được mở lại vào năm sau. Quan trọng chúng ta có chờ được đến tháng 1 năm sau để room tín dụng sẽ được cấp vốn cho toàn nền kinh tế. Trong tháng 11 và tháng 12 sắp tới, thời điểm cuối năm và cận Tết thì thanh khoản trên toàn hệ thống lại có phần giảm sút.

Ông Hoàng cho rằng, đề xuất của Hiệp hội BĐS TPHCM về việc cấp room tín dụng khoảng 1-2% bổ sung cho giai đoạn cuối của năm đâu đấy sẽ giải quyết khá êm thấm vấn đề thanh khoản trên thị trường vốn.

Ông Mai Cường thì đưa ra kịch bản thị trường sẽ bình ổn trở lại trong vòng khoảng 1 tháng tới, khi hiện tượng bán tháo hay các công cụ trên thị trường đã phát huy tác dụng qua các điều hành vĩ mô của Nhà nước. Tuy nhiên, những yếu tố bên ngoài tác động không thể lường trước được, đó là những biến số tương đối khó.

Ông Cao Minh Hoàng, Giám đốc đầu tư IPA AM cho biết, việc đưa sản phẩm hấp dẫn cho nhà đầu tư là trách nhiệm của các đơn vị tư vấn, cũng như khả năng “sourcing” (tìm nguồn cung cấp chiến lược), tìm kiếm những doanh nghiệp có nhu cầu vốn.

Bản thân VNDirect có quan hệ rộng với các doanh nghiệp trong một nền kinh tế đang tăng trưởng rất tốt của Việt Nam, thị trường có dân số vàng, tiềm năng tăng trưởng 10 năm tới là rất cao trong khu vực. Do đó, nhu cầu vốn được chia làm 2 phần: Thị trường vốn nợ và thị trường vốn chủ.

Trong đó, thị trường vốn nợ là sản phẩm trái phiếu có nhu cầu phát triển rất lớn. Bên cạnh các kênh ngân hàng, tăng trưởng tín dụng hàng năm, thì kênh trái phiếu doanh nghiệp có nhu cầu phát triển hiện hữu và quy mô rất lớn để nhà đầu tư tham gia với mong muốn sinh lời hấp dẫn.

Từ góc độ là nhà tư vấn quốc tế, các tổ chức cũng rất hào hứng tiếp cận, gắn bó với những doanh nghiệp đại diện cho nền kinh tế Việt Nam có mức tăng trưởng thần kỳ, như trường hợp gọi vốn quy mô lớn của Tập đoàn Vingroup giai đoạn 2011. Đến thời điểm hiện tại, ông Hoàng tin những đơn vị tư vấn trong và ngoài nước cũng mong muốn có thể đồng hành, tìm kiếm, đi cùng những doanh nghiệp có sức bật trong tương lai, cũng như khả năng triển khai, thực hiện được dự án tốt. Những nhu cầu vốn của các doanh nghiệp đó chắc chắn sẽ được các đơn vị tư vấn và thị trường hào hứng đón nhận.

Ông Mai Cường chia sẻ, quỹ PVI AM cũng xây dựng bộ tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp.

Thứ nhất, PVI AM lựa chọn những doanh nghiệp đầu ngành, là những doanh nghiệp lớn và ưu tiên doanh nghiệp niêm yết trên thị trường, thông tin minh bạch và có các báo cáo tài chính đảm bảo theo quy định.

Ông Mai Cường.

Thứ hai, PVI AM cũng có các bộ tiêu chí đánh giá dựa theo mô hình của các tổ chức đánh giá một cách độc lập. Ngoài ra, PVI AM có thể thuê hoặc có các tổ chức định giá bên thứ ba để định giá tài sản, qua đó, quỹ này sẽ sàng lọc những doanh nghiệp thực sự tốt, những doanh nghiệp hoạt động và có dòng tiền ổn định.

PVI AM không quyết định đầu tư dựa trên yếu tố lãi suất về trái phiếu hay cổ phiếu, mà yếu tố chính phải là nội tại của doanh nghiệp. Tổ chức này đánh giá cao doanh nghiệp có đủ khả năng trả nợ gốc và lãi định kỳ, đảm bảo tính an toàn của hiệu quả đầu tư, để khi đến kỳ đáo hạn, các tổ chức phát hành có đủ khả năng thanh toán cả gốc và lãi cho nhà đầu tư.