Cần mạnh tay chặn đứng thao túng chứng khoán, trả lại sự minh bạch cho thị trường

Còn nhớ phiên giao dịch ngày 6/7/2021, chỉ số VN-Index đang xanh mướt bất ngờ đổ đèo, mất 56 điểm chỉ trong 10 phút cuối của phiên giao dịch ATC, khiến các nhà đầu tư ngỡ ngàng không kịp trở tay. Dù không có bằng chứng nhưng rất nhiều nhà đầu tư, chuyên gia đã phải đặt nghi vấn có hay không những giao dịch “có ý đồ” chi phối diễn biến thị trường.

Hay thời gian gần đây, trên thị trường chứng khoán xuất hiện hàng loạt những cổ phiếu mệnh giá nhỏ có diễn biến “lạ” khi giá cổ phiếu biến động hoàn toàn không liên quan đến diễn biến thị trường và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Có thể kể đến nhóm cổ phiếu trong “hệ sinh thái Louis”, bao gồm các mã như: TGG, BII, SMT, DDV, APG, AGM, TDH. Trong khi thị trường chứng khoán không có diễn biến gì đặc biệt, nhiều doanh nghiệp nêu trên kinh doanh bết bát thì giá cổ phiếu lại liên tục tăng.

Đơn cử như mã TGG, từ mức chỉ 1.170 đồng/cổ phiếu vào cuối 2020, lên mức 73.800 đồng/cổ phiếu vào ngày 21/9, tương ứng mức tăng gấp trên 63 lần Cổ phiếu này đã có chuỗi tăng trần gần như liên tục kể từ ngày 9/8 tới ngày 21/9/2021.

Đáng nói, hiện cổ phiếu TGG của Louis Capital đang trong diện kiểm soát theo quyết định của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM do kết quả kinh doanh kém khả quan.

Tương tự, các mã BII, APG hay DDV sau chuỗi tăng trần liên tục thì thị giá cổ phiếu cũng đã tăng từ 2 -10 lần, dù kết quả kinh doanh không tích cực.

Sau “lùm xùm” liên quan nghi vấn thao túng, những phiên gần đây, các cổ phiếu “họ Louis” này lại quay đầu, liên tục giảm sàn, có cổ phiếu mức giảm lên đến 20% chỉ trong 4 ngày, nhiều nhà đầu tư đã thiệt hại không nhỏ.

Không thể cứ mãi “u u, minh minh”

Những cổ phiếu “lạ” như trên không hiếm trên TTCK Việt Nam, khiến nhà đầu tư đặt nhiều nghi vấn về tính minh bạch của thị trường.

Ông Nguyễn Công Minh – Phó Vụ trưởng Vụ Giám sát thị trường chứng khoán, UBCKNN cũng thừa nhận thời gian gần đây có một số cổ phiếu biến động có dấu hiệu bất thường. Theo ông, tất cả các cổ phiếu có dấu hiệu bất thường như vậy đều được cơ quan quản lý giám sát, theo dõi chặt chẽ.

Trên thực tế, thao túng chứng khoán không chỉ khiến các nhà đầu tư thiệt hại mà còn là mối đe dọa lớn đến mục tiêu phát triển ổn định, bền vững, làm suy giảm uy tín của thị trường. Đặc biệt trong khi Chính phủ, các ngành, các địa phương đang tập trung chống dịch Covid-19 như chống giặc thì hành vi thao túng chứng khoán để trực lợi là không thể chấp nhận được, cần phải lên án và xử phạt nghiêm minh.

UBCKNN đã ban hành rất nhiều quyết định xử phạt đối với các hành vi này, thậm chí cơ quan công an đã xử lý hình sự không ít vụ. Mới đây nhất, hồi đầu tháng 9, UBCKNN đã xử phạt Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đức Quân (mã FTM) Lê Mạnh Thường và 1 Thành viên Ban kiểm soát công ty này vì hành vi thao túng giá cổ phiếu FTM.

Trước đó vào năm 2019, FTM đã làm “rúng động” thị trường với chuỗi hàng chục phiên giảm, khiến thị giá lao dốc từ mức gần 24.000 đồng xuống còn khoảng 3.000 đồng/cổ phiếu. Khi đó, 11 công ty chứng khoán và 1 ngân hàng cấp margin cho cổ phiếu FTM được xác định chịu thiệt hại lên đến gần 200 tỷ đồng.

Mặc dù vậy, theo các chuyên gia, các vụ việc thao túng giá bị phát hiện và xử phạt vẫn còn hạn chế, mức phạt còn thấp, chưa tương xứng với mức độ nghiêm trọng của hành vi, chưa đủ tính răn đe.

Thêm vào đó, hành vi thao túng chứng khoán đa phần bị phát hiện khi các đối tượng đã thao túng trong một thời gian dài, nhiều nhà đầu tư đã “lãnh đủ” hậu quả. Trong khi đó, nhiều vụ việc cơ quan chức năng không thể xác định được hậu quả có phải do hành vi thao túng cổ phiếu gây nên, dẫn đến khó truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cần những giải pháp mạnh

Thao túng TTCK được hiểu là nhà đầu tư sử dụng một hoặc nhiều tài khoản giao dịch của mình hoặc của người khác hoặc thông đồng để thực hiện việc mua, bán chứng khoán nhằm tạo ra cung cầu giả tạo; giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết, lôi kéo người khác mua, bán để thao túng giá chứng khoán; kết hợp hoặc sử dụng các phương pháp giao dịch khác nhau hoặc kết hợp tung tin đồn sai sự thật, cung cấp thông tin sai lệch ra công chúng để thao túng giá chứng khoán.

Do đó, các chuyên gia cho rằng, rất cần những cơ chế giám sát chặt chẽ, chế tài xử lý đủ sức răn đe.

Được biết, theo Luật Chứng khoán mới, công tác giám sát thị trường chứng khoán được nâng lên theo 3 cấp, từ công ty chứng khoán, Sở giao dịch chứng khoán và UBCKNN, qua đó sẽ giúp hoạt động giám sát thị trường chặt chẽ hơn.

Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng công tác thanh tra, giám sát, phát hiện các sai phạm, rất cần phải từng bước nâng cao trình độ của đội ngũ thanh tra, không chỉ về năng lực chuyên môn mà cả các các kỹ năng cần thiết khác.

Đồng thời, tăng cường phối hợp với các bên liên quan (như cơ quan Công an) trong hoạt động giám sát, đấu tranh, phòng ngừa, xử lý kịp thời đối tượng thao túng thị trường. Cơ quan điều tra của ngành Công an rất cần có những điều tra viên hiểu biết sâu sắc về chứng khoán và thị trường chứng khoán Việt Nam để tiến hành các bước tố tụng đảm bảo yêu cầu pháp luật, đánh đúng người, đúng tội đối với những kẻ đầu tư thao túng chứng khoán và bảo vệ lợi ích của các nhà đầu tư hoạt động tuân thủ pháp luật. Khi điều tra các tội về thao túng thị trường chứng khoán cần tranh thủ sự giúp đỡ của các chuyên gia, các nhà quản lý am hiểu về chứng khoán và các cơ quan quản lý Nhà nước về Chứng khoán.

Để làm được điều này, cơ quan quản lý chứng khoán cần tập trung rà soát, sửa đối, bổ sung các quy định pháp luật, trong đó có những quy định cụ thể để xác định giá trị khoản thu nhập bất chính, hoặc chứng minh thiệt hại của nhà đầu tư để có cơ sở xử lý hình sự hành vi thao túng thị trường chứng khoán.