"Cú huých" hút dòng vốn FDI từ EU vào Việt Nam
EVFTA là một Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, đã và đang thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác thương mại giữa Việt Nam - Liên minh châu Âu (EU).
Kể từ năm 2020, khi Hiệp định có hiệu lực, kim ngạch hai chiều tăng từ 55,4 tỷ USD lên đến 68,3 tỷ USD năm 2024. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt 40,1 tỷ USD năm 2020 tăng lên 51,6 tỷ USD năm 2024, tăng khoảng 28,6% và thặng dư thương mại giữa Việt Nam với EU tăng từ 24,8 tỷ USD năm 2020 lên 34,9 tỷ USD.
Cùng đó, tỷ lệ doanh nghiệp, ngành hàng tận dụng Hiệp định có những kết quả rất tích cực; trong đó nhiều ngành hàng như nông sản, thủy sản, dệt may, da giày... đã và đang tận dụng rất tốt. Đây là những kết quả bước đầu, EVFTA đã mang lại lợi ích rất tích cực cho thương mại hai chiều và cho cả những ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.
EVFTA tạo "cú huých" hút dòng vốn FDI từ EU vào Việt Nam
Đáng chú ý, cùng với thúc đẩy hợp tác thương mại, Hiệp định EVFTA cũng mở ra cơ hội phát triển lớn cho môi trường đầu tư tại Việt Nam. EVFTA góp phần củng cố vị thế của Việt Nam như một điểm đến hấp dẫn cho đầu tư châu Âu, tạo "cú huých" hút dòng vốn FDI từ EU vào Việt Nam.
Ngoài ra, EVFTA góp phần đưa EU lên vị trí thứ 6 trong số các nhà đầu tư FDI nhiều nhất vào Việt Nam với 2,450 dự án, tổng số vốn đầu tư hơn 28 tỷ euro. Trong bối cảnh xu thế FDI toàn cầu suy giảm, các "đại bàng" EU vẫn tin tưởng vào tiềm năng của Việt Nam và "rót" hơn 800 triệu euro vào Việt Nam từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2023.
Phân tích cụ thể, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương cho biết, một nội dung nổi bật của EVFTA là các cam kết về đối xử công bằng với nhà đầu tư, bao gồm đối xử quốc gia (NT), đối xử tối huệ quốc (MFN), và yêu cầu hoạt động (PR). Đây là nền tảng để tạo dựng môi trường đầu tư minh bạch, bình đẳng, và hấp dẫn hơn.
Cam kết đối xử quốc gia (NT) đòi hỏi Việt Nam phải đảm bảo rằng các nhà đầu tư từ EU được hưởng những điều kiện đầu tư tương tự như nhà đầu tư trong nước.
Theo đó, nhà đầu tư EU có quyền tiếp cận các lĩnh vực kinh tế, dịch vụ như tài chính, công nghệ thông tin hay sản xuất công nghiệp mà không bị phân biệt đối xử.
Quy định này không chỉ giúp nhà đầu tư EU yên tâm hơn khi tham gia thị trường Việt Nam mà còn thúc đẩy nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong nước. Khi phải đối đầu với các tiêu chuẩn quốc tế, doanh nghiệp Việt Nam buộc phải đổi mới công nghệ, cải thiện chất lượng sản phẩm, và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh để tồn tại và phát triển.
Bên cạnh đó, nguyên tắc đối xử tối huệ quốc (MFN) trong EVFTA đảm bảo rằng nhà đầu tư EU không bị đối xử kém ưu đãi hơn so với nhà đầu tư đến từ bất kỳ quốc gia nào khác mà Việt Nam đã ký các hiệp định thương mại hoặc đầu tư song phương. Điều này có nghĩa là những lợi ích mà Việt Nam cam kết dành cho nhà đầu tư của các nước khác cũng phải được mở rộng tương tự cho EU.
Tuy nhiên, quy định này không áp dụng đối với một số ưu đãi đặc biệt trong khu vực ASEAN hoặc các thỏa thuận đặc thù về an ninh quốc gia. Cam kết MFN tạo ra một mặt bằng cạnh tranh công bằng giữa các quốc gia đầu tư vào Việt Nam, giúp thu hút thêm nguồn vốn chất lượng cao từ EU và các khu vực khác.
Để thực hiện hiệu quả các cam kết trong EVFTA, Việt Nam đã và đang tiến hành cải cách mạnh mẽ hệ thống pháp lý. Ảnh: Ngọc Trang
Một yếu tố quan trọng khác trong EVFTA là các cam kết liên quan đến yêu cầu hoạt động (PR). Các quy định về PR nhằm ngăn chặn việc áp đặt các điều kiện không hợp lý lên nhà đầu tư, như yêu cầu chuyển giao công nghệ bắt buộc, ưu tiên sử dụng lao động nội địa, hay hạn chế tỷ lệ xuất khẩu.
Những quy định này giúp bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư EU, đồng thời tạo điều kiện cho họ tự do áp dụng công nghệ hiện đại và phương pháp quản lý tiên tiến tại Việt Nam. Việc loại bỏ các rào cản như chuyển giao công nghệ ép buộc hay yêu cầu nội địa hóa không cần thiết sẽ giúp thúc đẩy năng suất và chất lượng sản phẩm, mang lại lợi ích lớn hơn cho nền kinh tế Việt Nam.
Cải cách pháp lý nhằm thực thi hiệu quả cam kết
Để thực hiện hiệu quả các cam kết trong EVFTA, Việt Nam đã và đang tiến hành cải cách mạnh mẽ hệ thống pháp lý. Các điều chỉnh luật đầu tư, luật doanh nghiệp, cùng với các nghị định và thông tư hướng dẫn, đảm bảo rằng môi trường đầu tư phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Việc đào tạo cán bộ quản lý và xây dựng cơ chế giám sát minh bạch cũng là bước đi cần thiết nhằm ngăn ngừa xung đột và đảm bảo thực thi nghiêm túc các quy định trong hiệp định.
Thực tiễn cho thấy, việc thực hiện các cam kết về NT, MFN, và PR không chỉ tạo ra một môi trường đầu tư bình đẳng mà còn nâng cao hình ảnh Việt Nam như một điểm đến hấp dẫn và đáng tin cậy trên bản đồ đầu tư toàn cầu.
Khi các nguyên tắc về minh bạch và công bằng được đảm bảo, nhà đầu tư EU sẽ có thêm niềm tin để đẩy mạnh các dự án tại Việt Nam. Điều này không chỉ tạo thêm việc làm, tăng nguồn thu ngoại hối mà còn thúc đẩy chuyển giao tri thức và công nghệ, góp phần đưa nền kinh tế Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn với chuỗi giá trị toàn cầu.
EVFTA, với những cam kết đầu tư vượt trội, đã và đang định hình một môi trường đầu tư công bằng, minh bạch và hiện đại tại Việt Nam. Việc triển khai hiệu quả các quy định này sẽ giúp Việt Nam khẳng định vị thế trong khu vực, đồng thời là động lực quan trọng để nền kinh tế phát triển bền vững.
Hiệp định EVFTA cũng mở ra cơ hội phát triển lớn cho môi trường đầu tư tại Việt Nam. EVFTA góp phần củng cố vị thế của Việt Nam như một điểm đến hấp dẫn cho đầu tư châu Âu, tạo "cú huých" hút dòng vốn FDI từ EU vào Việt Nam.
Ngoài ra, EVFTA góp phần đưa EU lên vị trí thứ 6 trong số các nhà đầu tư FDI nhiều nhất vào Việt Nam với 2,450 dự án, tổng số vốn đầu tư hơn 28 tỷ euro.