‏Cải cách thị trường trái phiếu hướng tới tăng trưởng và phát triển bền vững‏

04/12/2025 - 19:416 phút đọc

‏Ngày 28/11, cuộc họp thường niên năm 2025 của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) đã được tổ chức thành công tại Hà Nội. Đây là dịp để các thành viên VBMA nhìn lại hoạt động năm 2025 và định hướng cho chặng đường sắp tới. Nhân dịp này, VBMA đã phối hợp với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Ban Thư ký ASEAN tổ chức Lễ kỷ niệm 20 năm Sáng kiến Thị trường Trái phiếu các nước ASEAN+3 (ABMI) đồng hành cùng sự phát triển của thị trường trái phiếu Việt Nam.

‏Theo thống kê của VBMA năm 2025, quy mô toàn thị trường trái phiếu đạt 3,7 triệu tỷ đồng, tương đương 32,1% so với GDP. Tính đến hết ngày 21/11/2025, Kho bạc Nhà nước đã phát hành gần 301 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ (TPCP), đạt 60,2% kế hoạch năm, đưa quy mô thị trường TPCP lên 20,3% GDP. ‏

‏Trong khi đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ với tổng giá trị phát hành tính đến ngày 20/11 đạt gần 506 nghìn tỷ đồng, tăng 38% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, ngân hàng là nhóm tổ chức phát hành lớn nhất, chiếm 68% tổng giá trị phát hành toàn thị trường, theo sau là nhóm bất động sản với tỷ trọng 22,9%, các nhóm ngành còn lại chiếm 9,1%.‏

‏Phát biểu khai mạc, ông Lê Duy Hải, Chủ tịch VBMA, đã nhấn mạnh vai trò then chốt của thị trường trái phiếu trong việc dẫn vốn cho nền kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh Quốc hội đặt mục tiêu tăng trưởng năm 2026 đạt 10% trở lên. ‏

‏Ông khẳng định rằng để thị trường phát triển tối đa tiềm năng, các chủ thể tham gia thị trường cần phải triển khai quyết liệt và đồng bộ rất nhiều cải cách nhằm xử lý nhiều vấn đề tồn tại như: TPDN hiện nay phát hành chủ yếu tập trung ở lĩnh vực ngân hàng và bất động sản, sự đa dạng hóa và phát triển nền tảng nhà đầu tư tổ chức tham gia thị trường còn thấp so với các nước trong khu vực, ….‏

‏Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, bà Phạm Thị Thanh Tâm, Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính, Bộ Tài chính đánh giá, mặc dù có nhiều khó khăn, thách thức nhưng thị trường trái phiếu Việt Nam vẫn duy trì được sự ổn định và tăng trưởng tích cực. Trong năm 2026, Bộ Tài chính mong các thành viên thị trường, các nhà đầu tư tiếp tục quan tâm đầu tư trên thị trường trái phiếu, đặc biệt là thị trường trái phiếu Chính phủ.‏

‏Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) khẳng định, UBCK sẽ tập trung xây dựng thị trường TPDN minh bạch và bền vững. Các định hướng lớn bao gồm:‏

‏Đa dạng hóa cơ sở hàng hóa: UBCK đang nghiên cứu triển khai các sản phẩm mới như trái phiếu cho phát triển cơ sở hạ tầng, trái phiếu xanh, trái phiếu bền vững.‏

‏Hoàn thiện khung pháp lý TPDN riêng lẻ: UBCK đang xây dựng nghị định mới thay thế các Nghị định số 153/2020, số 65/2022, và số 08/2023 nhằm đảm bảo tính thống nhất đồng bộ của khung pháp lý. Định hướng quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, thủ tục chào bán TPDN riêng lẻ, đặc biệt về phương án sử dụng vốn.‏

‏Nâng cao minh bạch và kỷ luật: UBCK đề nghị nâng cao tiêu chuẩn minh bạch thông tin và kỷ luật của thị trường.‏

‏Cải thiện môi trường đầu tư: UBCK cam kết tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số và tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức phát hành và nhà đầu tư.‏

‏Đại diện Ngân hàng Nhà nước (NHNN), bà Nguyễn Linh Phương, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ chia sẻ, với các hội viên VBMA về định hướng điều hành chính sách tiền tệ. Theo đó, NHNN sẽ tiếp tục chủ động, linh hoạt trong điều hành nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. ‏

‏Lãnh đạo các cơ quan Nhà nước bày tỏ tin tưởng VBMA đã, đang và sẽ đảm nhiệm tốt vai trò "cầu nối giữa cơ quan quản lý và thành viên thị trường". Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Chủ tịch UBCK, chúc mừng các kết quả đạt được của Hiệp hội và cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với VBMA trong công cuộc hoàn thiện khung khổ pháp lý, nâng cao minh bạch cho thị trường. Phó Chủ tịch UBCK cũng đề nghị VBMA là đầu mối phối hợp thúc đẩy công bố thông tin, nghiên cứu chính sách phát triển trái phiếu xanh và đóng vai trò trung tâm trong việc nâng cao năng lực chuyên môn cho các thành viên. Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ kêu gọi sự "hỗ trợ, ủng hộ, chung vai sát cánh" của các thành viên thị trường trái phiếu thông qua VBMA để giữ vững ổn định vĩ mô. ‏

‏Tại Cuộc họp thường niên, các hội viên VBMA đã nghe Tổng Thư ký Hiệp hội báo cáo và biểu quyết thông qua kết quả hoạt động năm 2025 và kế hoạch hành động cho năm 2026. Trong năm vừa qua, VBMA đã duy trì triển khai 4 Thỏa thuận tạo lập thị trường (MMA) với giao dịch Outright TPCP, Repo TPCP, FX Swap và FI Bond & CD nhằm cung cấp lãi suất tham chiếu chuẩn cho thị trường, mở rộng dịch vụ định giá TPCP cho đối tác quốc tế Bloomberg, tổ chức các sự kiện kết nối thị trường và đào tạo chuyên môn, tiếp tục là kênh thông tin tin cậy, cung cấp dữ liệu kịp thời cho thị trường, đồng thời tích cực tham gia góp ý xây dựng 2 Luật, 5 Nghị định, 5 Thông tư và các đề xuất liên quan nhiều văn bản pháp luật khác. ‏

‏Về kế hoạch cho năm 2026, VBMA sẽ tập trung vào việc xây dựng Hướng dẫn phát hành trái phiếu Xanh, Xã hội, Bền vững (GSS); tiếp tục nghiên cứu mô hình Trung tâm Định giá trái phiếu; truyền thông, nâng cao hiểu biết của các nhà đầu tư quần chúng, phóng viên báo chí về trái phiếu nói chung và thị trường trái phiếu Việt Nam nói riêng và đăng cai tổ chức Hội nghị thường niên Diễn đàn chứng khoán châu Á (ASF 2026) tại Việt Nam.‏

‏Một phần quan trọng của sự kiện là Lễ kỷ niệm 20 năm Sáng kiến Thị trường Trái phiếu châu Á (ABMI). Sáng kiến này được khởi xướng nhằm giải quyết vấn đề "sự mất cân đối kép" về tiền tệ và kỳ hạn vay nợ sau khủng hoảng tài chính châu Á 1997-1998. Sau hai thập kỷ, quy mô thị trường trái phiếu nội tệ khu vực đã tăng khoảng 7,8 lần. Riêng tại Việt Nam, quy mô thị trường hiện đã lớn hơn 40 lần so với năm 2005. Quỹ Bảo lãnh Tín dụng và Đầu tư (CGIF), ra đời trong khuôn khổ sáng kiến ABMI, đã bảo lãnh cho 16 đợt phát hành tại Việt Nam, giúp các doanh nghiệp huy động được 810 triệu USD. ‏

‏Chuyên gia đến từ Ban Thư ký ASEAN và Viện Nghiên cứu Nomura Thái Lan cũng chia sẻ các bài học cải cách thị trường TPDN từ kinh nghiệm các nước ASEAN, trong đó nhấn mạnh việc áp dụng quy trình chào bán ra công chúng nhanh hơn, yêu cầu xếp hạng tín nhiệm bắt buộc và giới hạn phát hành riêng lẻ chỉ dành cho nhà đầu tư tổ chức.‏

‏Phiên tọa đàm cuối chương trình đã tập trung thảo luận về các chủ đề cải cách quan trọng như kế hoạch phát hành trái phiếu xanh của Chính phủ, giải pháp huy động vốn TPCP năm 2026, việc Kho bạc Nhà nước phát hành các kỳ hạn ngắn dưới 5 năm, định hướng điều hành chính sách tiền tệ và lộ trình gỡ bỏ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng của NHNN, các điểm mới trong dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 153/2020 và số 65/2022 về TPDN riêng lẻ, minh bạch công bố thông tin, cải tiến hệ thống vận hành đăng ký, lưu ký và bù trừ, cũng như các đề xuất khuyến khích tạo điều kiện cho nhà đầu tư chuyên nghiệp dễ dàng tham gia thị trường hơn.‏