Bộ Tài chính khuyến cáo 5 nguyên tắc “nằm lòng” khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp

Phát hành TPDN tăng trở lại…

Bộ Tài chính vừa cho biết, sau những hoạt động tăng cường quản lý của cơ quan nhà nước đối với hoạt động phát hành TPDN, cung cấp dịch vụ và đầu tư TPDN riêng lẻ, thị trường TPDN các tháng đầu năm 2022 đã có những thay đổi, một số DN phát hành trái phiếu đã chủ động thực hiện công bố thông tin bất thường hoặc công bố thông tin bổ sung về mục đích và phương án sử dụng vốn trái phiếu. Khối lượng phát hành cũng giảm dần từ tháng 2 đến tháng 4 và đã tăng trở lại trong thời gian gần đây.

Về khối lượng phát hành, trong 6 tháng đầu năm 2022, khối lượng TPDN phát hành riêng lẻ đạt 257.857 tỷ đồng. Khối lượng phát hành TPDN tập trung chủ yếu trong tháng 1/2022, và bắt đầu giảm từ tháng 2 đến tháng 4. Cụ thể khối lượng phát hành trong tháng 1 là 55,9 nghìn tỷ đồng, khối lượng phát hành trong tháng 3 là 48,8 nghìn tỷ đồng, tháng 4 là 30,6 nghìn tỷ đồng. Từ tháng 5, khối lượng phát hành tăng trở lại, trong đó, khối lượng phát hành trong tháng 5 là 44,2 nghìn tỷ đồng, khối lượng phát hành tháng 6/2022 khoảng 47,5 nghìn tỷ đồng.

Về hoạt động mua lại trái phiếu trước hạn cũng có dấu hiệu tăng. Theo đó, trong quý I/2022, khối lượng mua lại trước hạn khoảng 12,8 nghìn tỷ đồng, khối lượng mua lại trước hạn trong quý II/2022 khoảng 49,1 nghìn tỷ đồng. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2022, các DN đã mua lại trước hạn khoảng 61,9 nghìn tỷ đồng TPDN.

Thận trọng không thừa

Bộ Tài chính cho biết, thời gian qua Bộ đã có nhiều thông cáo báo chí và thông tin tuyên truyền để cung cấp tình hình thị trường và khuyến cáo các NĐT cá nhân. Qua công tác kiểm tra, giám sát thị trường, Bộ Tài chính tiếp tục khuyến nghị các NĐT cá nhân tham gia thị trường TPDN riêng lẻ cần thận trọng, tìm hiểu quy định pháp luật và năng lực, hiệu quả sản xuất kinh doanh của DN phát hành, nắm rõ những rủi ro đối với TPDN trước khi quyết định đầu tư. Bộ Tài chính đưa ra 5 lưu ý:

Thứ nhất, TPDN không phải là tiền gửi ngân hàng. TPDN được DN phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ. Theo đó, NĐT mua TPDN cần nhận thức rõ và chấp nhận rủi ro khi mua trái phiếu trường hợp DN không đảm bảo được nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi trái phiếu.

Thứ hai, theo quy định của pháp luật hiện hành, TPDN riêng lẻ là sản phẩm đầu tư chỉ dành cho các nhà đầu tư (NĐT) chuyên nghiệp là những NĐT có năng lực tài chính, có kinh nghiệm đầu tư, có khả năng phân tích rủi ro và chấp nhận rủi ro khi xảy ra.

Khác với TPDN chào bán ra công chúng được UBCKNN cấp giấy chứng nhận đăng ký chào bán để chào bán cho không giới hạn NĐT, TPDN riêng lẻ không được cơ quan quản lý cấp phép.

“Với sự phát triển nhanh của thị trường TPDN trong thời gian gần đây, một số NĐT cá nhân đã tham gia mua TPDN riêng lẻ, đặc biệt là trái phiếu có lãi suất cao thông qua các tổ chức phân phối (công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại). Khi được giới thiệu mua TPDN riêng lẻ, NĐT phải hết sức lưu ý các quy định của pháp luật chỉ cho phép NĐT chứng khoán chuyên nghiệp được mua TPDN phát hành riêng lẻ. Do đó, nếu NĐT không phải NĐT chuyên nghiệp thì không được mua loại trái phiếu này. Trường hợp NĐT dùng các cách thức không đúng quy định pháp luật để trở thành NĐT chứng khoán chuyên nghiệp thì cả NĐT và tổ chức cung cấp dịch vụ xác nhận NĐT chứng khoán chuyên nghiệp sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định...”- Bộ Tài chính khuyến cáo.

Thứ ba, NĐT cũng cần lưu ý việc các tổ chức tín dụng, công ty chứng khoán phân phối chào mời mua TPDN không có nghĩa là các tổ chức này đảm bảo an toàn cho việc mua trái phiếu. Các tổ chức này chỉ là DN cung cấp dịch vụ, hưởng phí dịch vụ từ DN phát hành mà không chịu trách nhiệm về việc thẩm định/đánh giá về tình hình tài chính và khả năng trả nợ của DN phát hành, do đó không có trách nhiệm về việc DN có hoàn trả gốc và lãi trái phiếu khi đến hạn hay không. Rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của DN phát hành.

Thứ tư, bảo lãnh phát hành trái phiếu không phải là bảo lãnh thanh toán trái phiếu. Trường hợp TPDN được giới thiệu là có bảo lãnh thì NĐT phải lưu ý phân loại là trái phiếu đó được bảo lãnh thanh toán hay bảo lãnh phát hành. Bảo lãnh phát hành chỉ là việc tổ chức bảo lãnh có cam kết với DN phát hành để phân phối số trái phiếu cần phát hành. Tổ chức bảo lãnh phát hành không có bất kỳ nghĩa vụ nào với NĐT. Đối với bảo lãnh thanh toán, NĐT cũng cần tìm hiểu kỹ phạm vi bảo lãnh (bảo lãnh thanh toán gốc, lãi hay chỉ một phần gốc, lãi và NĐT sẽ phải chịu rủi ro đối với phần còn lại).

Thứ năm, tài sản đảm bảo (TSĐB) của trái TPDN hay các khoản vay tín dụng có nhiều loại như nhà đất, cổ phần, cổ phiếu, các chương trình, dự án đầu tư... Trên thị trường TPDN riêng lẻ hiện nay phần lớn TSĐB là bất động sản và các chương trình, dự án, chứng khoán hoặc kết hợp các loại tài sản (bất động sản, chứng khoán). Thông tin về TSĐB được các DN phát hành nêu tại bản công bố thông tin, NĐT cần tìm hiểu kỹ về điều kiện của TSĐB, chất lượng, giá trị của TSĐB và các kết về bảo đảm của DN phát hành. NĐT cần lưu ý rằng, đối với các TSĐB là các dự án, tài sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu, khi thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản có nhiều biến động, giá trị TSĐB có thể bị sụt giảm và không đủ để thanh toán gốc, lãi trái phiếu.

Thanh Thanh