Đổi mới chương trình đào tạo STEM
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn số 5695/BGDĐT-GDĐH gửi tới các cơ sở giáo dục đại học nhằm triển khai thực hiện Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035, định hướng đến năm 2045, theo Quyết định số 1002/QĐ-TTg ngày 24/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ.
Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị các cơ sở giáo dục đại học xây dựng kế hoạch thực hiện cụ thể, phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển, năng lực đào tạo và nghiên cứu để thực hiện Đề án nêu trên.
Đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035. Ảnh: Báo Chính phủ
Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học cần rà soát, đổi mới chương trình đào tạo các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán (STEM), đáp ứng chuẩn chương trình, yêu cầu thực tiễn và tiếp cận các chuẩn mực quốc tế; khuyến khích áp dụng mô hình giáo dục hội tụ, chú trọng năng lực thực tiễn và tiếp cận liên ngành, nhất là các chương trình đào tạo sau đại học về công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học.
Đổi mới và đa dạng hóa các phương thức tổ chức đào tạo các ngành STEM, ứng dụng đào tạo số, trí tuệ nhân tạo và mô hình giáo dục mở gắn kết với doanh nghiệp, viện nghiên cứu để hình thành hệ trí tuệ nhân tạo, không gian ảo. Đồng thời, tăng cường phát triển các chương trình đào tạo chất lượng cao STEM thông qua hợp tác với các cơ sở giáo dục đại học uy tín trên thế giới, triển khai theo các mô hình liên kết đào tạo, nhất là ở các trình độ sau đại học.
Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học, căn cứ vào năng lực, thế mạnh về nghiên cứu, đào tạo của mình, lập kế hoạch và tổ chức tuyển sinh, đào tạo các chương trình đào tạo kĩ sư, thạc sĩ tài năng từ năm 2025 tới 2035, mời giảng viên giỏi tham gia, áp dụng các phương pháp đào tạo hiện đại và công nghệ tiên tiến, bảo đảm các mục tiêu đề ra trong từng giai đoạn.
Trong đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu thống nhất phương thức tuyển sinh đối với tất cả chương trình đào tạo kĩ sư, thạc sĩ tài năng; phương thức xét tuyển đối với đào tạo tiến sĩ theo từng ngành, nhóm ngành; xây dựng quy chế phối hợp tổ chức đào tạo; mời các giảng viên giỏi, chuyên gia giàu kinh nghiệm hướng dẫn và hỗ trợ người học; áp dụng triệt để các phương pháp đào tạo hiện đại, công nghệ giáo dục tiên tiến, phù hợp với đối tượng sinh viên, học viên tài năng, tăng cường trải nghiệm thực.
Bộ Giáo dục và Đào tạo lưu ý, các cơ sở giáo dục đại học cần gắn kết chặt chẽ quá trình đào tạo với nghiên cứu khoa học và sáng tạo công nghệ, ươm tạo và phát triển nhóm nghiên cứu mạnh, nhất là các nhóm nghiên cứu liên ngành, liên trường.
Thu hút và giữ chân đội ngũ giảng viên giỏi, mở rộng hợp tác quốc tế
Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học gắn kết chặt chẽ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao với thu hút, trọng dụng người có trình độ tiến sĩ các ngành STEM đang làm việc ở nước ngoài; ưu tiên xét tuyển, cử giảng viên đi học tiến sĩ khối ngành STEM tại các cơ sở giáo dục đại học có uy tín trên thế giới.
Ưu tiên giao nhiệm vụ nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược cho giảng viên của các chương trình đào tạo kĩ sư, thạc sĩ tài năng, nghiên cứu sinh các lĩnh vực khoa học cơ bản, kỹ thuật then chốt; có chính sách khuyến khích hợp tác đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ các ngành STEM gắn với nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ giữa cơ sở giáo dục đại học với doanh nghiệp theo cơ chế đặt hàng dựa trên kết quả đầu ra.
Xây dựng và triển khai chính sách thu hút, duy trì ổn định đội ngũ giảng viên giỏi đồng thời áp dụng chính sách hỗ trợ dài hạn về điều kiện làm việc, sinh hoạt và nghiên cứu, nhất là đối với giảng viên trẻ có tiềm.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị các cơ sở giáo dục đại học ưu tiên đầu tư nâng cấp hệ thống phòng thí nghiệm, công nghệ và học liệu phục vụ đào tạo, nghiên cứu công nghệ cao; tăng cường hợp tác giữa các cơ sở giáo dục đại học; huy động sự hỗ trợ kinh phí, học bổng từ phía doanh nghiệp, tạo điều kiện cho người học được thực hành, thực tập tại doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, các cơ sở giáo dục đại học cần tăng cường xây dựng, mở rộng quan hệ quốc tế với các cơ sở giáo dục đại học ở các quốc gia, nền kinh tế có trình độ phát triển cao về khoa học và công nghệ; với các tập đoàn công nghệ lớn và các tổ chức quốc tế để trao đổi kinh nghiệm, hợp tác về đào tạo nguồn nhân lực gắn với nghiên cứu và phát triển công nghệ cao.
Xây dựng các trung tâm đào tạo và nghiên cứu xuất sắc trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ chiến lược theo mô hình hợp tác công-tư, với sự tham gia của các tập đoàn công nghệ lớn, doanh nghiệp sử dụng nhân lực và các công ty cung cấp dịch vụ đào tạo công nghệ chuyên sâu.
Trước đó, ngày 24/5/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1002/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035, định hướng đến năm 2045. Đề án đặt mục tiêu chuẩn bị nguồn nhân lực STEM có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao đáp ứng nhu cầu mở rộng đầu tư phát triển các lĩnh vực công nghệ cao, trọng tâm là đội ngũ nhân lực tài năng có khả năng tham gia sâu vào công đoạn nghiên cứu và phát triển công nghệ chiến lược, công nghệ cao được ưu tiên. Đồng thời, tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia trong thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới, góp phần chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế và phát triển bền vững đất nước trong kỷ nguyên mới dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.