5 loại rau củ quen thuộc nhưng lại khiến gan quá tải và tích độc tố
29/11/2025 - 13:384 phút đọc
(Banker.vn) Một số rau củ quen thuộc nếu chế biến hoặc bảo quản sai cách có thể khiến gan quá tải, thậm chí làm tăng nguy cơ ngộ độc và tổn thương tế bào gan nhưng nhiều người vẫn vô tư sử dụng.
Gan là cơ quan giữ vai trò trung tâm trong quá trình trao đổi chất, chuyển hóa năng lượng và giải độc. Mỗi ngày, gan phải xử lý hàng loạt chất từ thực phẩm, thuốc men đến các chất gây ô nhiễm. Vì vậy, chế độ ăn uống có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hoạt động của gan.
Rau củ là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu trong bữa ăn hằng ngày và thường được xem là lựa chọn "an toàn". Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, một số loại rau củ nếu bảo quản không đúng cách hoặc chế biến sai lại có thể trở thành tác nhân gây hại, khiến gan phải làm việc quá mức, thậm chí dẫn đến tổn thương tế bào gan.
Đáng lo ngại hơn, nhiều loại rau củ gây hại gan lại là những thực phẩm rất quen thuộc, xuất hiện thường xuyên trong mâm cơm gia đình.
Mộc nhĩ ngâm lâu, đậu cô ve sống và bí đỏ hỏng: Những nguy cơ tiềm ẩn đối với gan
Trong số các thực phẩm dễ gây hại gan, mộc nhĩ đứng đầu danh sách nếu bị ngâm quá lâu. Mộc nhĩ khô bản chất không độc nhưng khi ngâm nhiều giờ ở nhiệt độ phòng, vi khuẩn Pseudomonas cocovenenans có thể phát triển và sản sinh axit cocovenenans. Đây là chất độc mạnh, có khả năng gây hoại tử tế bào gan và suy gan cấp. Vì vậy, mộc nhĩ chỉ nên ngâm trong 1–2 giờ và chế biến ngay, tránh ngâm qua đêm.
Đậu cô ve sống cũng là nguy cơ phổ biến. Đậu chưa được nấu chín kỹ chứa lectin và saponin đều là các chất có thể gây ngộ độc với biểu hiện đau bụng, buồn nôn, nôn mửa. Khi đó, gan phải tăng cường chuyển hóa để thải độc, làm giảm chức năng giải độc tự nhiên của cơ thể. Việc nấu chín hoàn toàn bằng nhiệt độ cao có thể giúp giảm đáng kể độc tố này.
Bí đỏ hỏng hoặc lên men là một rủi ro khác mà nhiều người chủ quan. Bí đỏ bị mốc hoặc hư hỏng tạo ra nitrit, chất này khi vào cơ thể chuyển hóa thành nitrosamine – hợp chất có khả năng gây ung thư. Việc tiêu thụ bí đỏ hỏng thường xuyên khiến gan chịu stress oxy hóa, giảm khả năng thải độc và tăng nguy cơ ung thư gan.
Giá đỗ không rễ, khoai tây mọc mầm: Tưởng sạch mà gây hại gan nghiêm trọng
Giá đỗ không rễ thường được tạo ra bằng hóa chất kích thích tăng trưởng giúp giá lớn nhanh nhưng phần rễ không phát triển. Các chất này, bao gồm hợp chất 6-benzyladenine phải được gan chuyển hóa và đào thải. Nếu sử dụng thường xuyên, gan bị quá tải, làm suy giảm chức năng chuyển hóa và giải độc.
Khoai tây chuyển xanh hoặc mọc mầm chứa solanine là một chất độc thần kinh có thể gây buồn nôn, đau bụng, rối loạn tiêu hóa và tổn thương tế bào gan. Với lượng lớn, solanine thậm chí có thể đe dọa tính mạng. Vì vậy, khoai tây đã mọc mầm hoặc có vỏ xanh cần được loại bỏ, tuyệt đối không sử dụng.
Những thói quen tưởng chừng tiết kiệm như tận dụng rau củ hỏng, ngâm mộc nhĩ lâu hay chế biến sơ sài lại vô tình khiến gan phải làm việc quá tải, tăng nguy cơ tích tụ độc tố.
Bảo vệ gan từ thói quen sinh hoạt hàng ngày
Để gan hoạt động hiệu quả, ngoài việc lựa chọn thực phẩm an toàn, thói quen sinh hoạt là yếu tố then chốt. Ngủ đủ giấc, đặc biệt trước 23h, giúp gan có thời gian tái tạo và xử lý độc chất. Vận động vừa phải như đi bộ, yoga hoặc đạp xe giúp tăng tuần hoàn máu, thúc đẩy gan đào thải chất độc tốt hơn.
Bên cạnh đó, việc duy trì tâm lý ổn định, hạn chế căng thẳng cũng có vai trò quan trọng. Cảm xúc tiêu cực kéo dài có thể ảnh hưởng đến quá trình lưu thông khí huyết, khiến hoạt động của gan kém hiệu quả. Lựa chọn thực phẩm đúng cách, kết hợp với thói quen sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp gan hoạt động tối ưu và bảo vệ sức khỏe lâu dài.