Nâng cao năng lực xuất khẩu, đầu tư của khu vực kinh tế tư nhân
Bộ Công Thương đang xây dựng Dự thảo Chương trình vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026-2035 (Chương trình GoGlobal) và lấy ý kiến của các đối tượng chịu tác động.
Theo Bộ Công Thương, mục tiêu của chương trình là nhằm giúp khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam gia tăng sự hiện diện ở nước ngoài một cách toàn diện, thực chất cả về quy mô và số lượng, hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia, doanh nghiệp, hàng hóa và dịch vụ Việt Nam trên thế giới.
Về mục tiêu cụ thể, đến năm 2035, xuất khẩu của khu vực kinh tế tư nhân tăng nhanh và bền vững, đóng góp chủ đạo vào tạo ra giá trị gia tăng xuất khẩu được tạo ra trong nước. Đầu tư ra nước ngoài của khu vực kinh tế tư nhân được mở rộng để tiếp cận và khai thác hiệu quả các nguồn lực và thị trường chiến lược bên ngoài, tạo lập không gian phát triển mới và gia tăng vị thế kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Hệ thống doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam được quốc tế hóa mạnh mẽ, có thương hiệu khu vực và toàn cầu với hai nguồn lực chiến lược là các doanh nghiệp lớn dẫn đầu (Leading Cooporations) có vai trò dẫn dắt chuỗi giá trị toàn cầu trong các ngành, lĩnh vực chiến lược mà Việt Nam có tiềm năng, lợi thế và các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiên phong (SMEs Fioneer) dẫn đầu trong các lĩnh vực, thị trường diện hẹp, có yếu tố đặc thù, có mô hình kinh doanh sáng tạo, có tiềm năng nhân rộng toàn cầu. Hệ sinh thái hỗ trợ kinh tế tư nhân vươn ra thị trường quốc tế phát triển đồng bộ, cạnh tranh, vươn tầm quốc tế.
Trong các nhiệm vụ, giải pháp ưu tiên chiến lược để thực hiện chương trình, Bộ Công Thương cũng nêu rõ 4 trụ cột chính gồm: Xây dựng nền tảng nhận thức và năng lực GoGlobal; thí điểm và mở đường cho kinh tế tư nhân GoGlobal; phát triển lực lượng doanh nghiệp tiên phong GoGlobal; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu; phát triển mạng lưới hệ sinh thái hỗ trợ kinh tế tư nhân vươn ra thị trường quốc tế.
Bộ Công Thương sẽ triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp mang tính chiến lược để hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế. Ảnh minh họa
Hình thành cộng đồng doanh nghiệp tiên phong
Thứ nhất, đối với trụ cột xây dựng nền tảng nhận thức và năng lực GoGlobal, Bộ Công Thương sẽ tổ chức 2 chương trình gồm: Phổ biến và thay đổi nhận thức về GoGlobal (1); Đào tạo và tư vấn doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực, đáp ứng yêu cầu GoGlobal (2).
Mục tiêu của trụ cột là trang bị kiến thức nền tảng về pháp luật, thị trường, quản trị toàn cầu, chuyển đổi số và phát triển bền vững về Chương trình GoGlobal; kỹ năng và phương pháp xây dựng chiến lược, kế hoạch vươn ra thị trường quốc tế; tạo nền tảng tri thức và cộng đồng thực hành Chương trình GoGlobal, làm cơ sở cho các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp tham gia Chương trình GoGlobal.
Nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ làm công tác hội nhập quốc tế; đặc biệt là đội ngũ cán bộ làm việc tại các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài (đại sứ quán, các tham tán về thương mại, đầu tư, tư pháp, văn hoá, khoc học - công nghệ…, các trung tâm, văn phòng xúc tiến thương mại ở nước ngoài về Chương trình GoGlobal.
Trang bị kiến thức và kỹ năng quản trị quốc tế cho doanh nghiệp Việt Nam. 10.000 nhà quản lý và chuyên gia được đào tạo bài bản về Chương trình GoGlobal. Tạo mạng lưới chuyên gia tư vấn trong và ngoài nước hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thị trường quốc tế. Hình thành mạng lưới tư vấn và cố vấn Chương trình GoGlobal Việt Nam, làm nền tảng cho giai đoạn nhân rộng sau 2030…
Thứ hai, đối với trụ cột thí điểm và mở đường cho kinh tế tư nhân GoGlobal, Bộ Công Thương sẽ tổ chức 2 chương trình gồm: Hỗ trợ thí điểm doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài (1); hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu và xuất khẩu trong một số ngành, lĩnh vực có tiềm năng và giá trị gia tăng cao (2).
Mục tiêu của trụ cột là hỗ trợ một nhóm doanh nghiệp tiêu biểu, có năng lực thị trường, tài chính và chiến lược quốc tế hóa. Ít nhất 15-20 doanh nghiệp Việt Nam được thí điểm hỗ trợ đầu tư ra nước ngoài. Thí điểm cơ chế hỗ trợ toàn diện (thông tin, tài chính, pháp lý, xúc tiến xuất khẩu, đầu tư ra nước ngoài) nhằm đánh giá hiệu quả và đề xuất nhân rộng. Tăng cường hiện diện thương mại, công nghiệp, dịch vụ của Việt Nam tại các thị trường trọng điểm (ASEAN, Đông Á, Hoa Kỳ, EU), góp phần nâng cao hình ảnh và thương hiệu quốc gia “Việt Nam Toàn cầu”.
Lựa chọn 5-7 ngành hàng ưu tiên để phát triển chuỗi giá trị xuất khẩu cao cấp: Nông sản, thực phẩm chế biến: cà phê đặc sản, gạo hữu cơ, hồ tiêu, trái cây nhiệt đới (sầu riêng, xoài, thanh long), thủy sản chế biến sâu; dệt may - da giày: thời trang bền vững, thiết kế cao cấp, sản phẩm có chứng chỉ xanh; công nghiệp chế biến chế tạo: linh kiện điện tử, linh kiện cơ khí chính xác, hệ thống tự động hóa; năng lượng và vật liệu mới: pin, năng lượng sạch, công nghệ tái chế; công nghiệp số và phần mềm. Hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân Việt Nam tham gia xuất khẩu chuyển dịch từ “xuất khẩu nguyên liệu sang xuất khẩu thương hiệu”, góp phần xây dựng, quảng bá thương hiệu sản phẩm, doanh nghiệp và quốc gia…
Thứ ba, đối với trụ cột phát triển lực lượng doanh nghiệp tiên phong GoGlobal, Bộ Công Thương sẽ tổ chức 2 chương trình gồm: Phát triển các công ty dẫn đầu (Lead Firms) của Việt Nam tại thị trường nước ngoài (1); phát triển các doanh nghiệp tiên phong (Hidden Champions của Việt Nam tại thị trường nước ngoài (2).
Mục tiêu của trụ cột này là phát triển khoảng 20 doanh nghiệp dẫn đầu có hoạt động vững mạnh tại thị trường nước ngoài trong các ngành mũi nhọn, chiến lược có sức lan tỏa đến chuỗi cung ứng. Gia tăng giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam thông qua các tập đoàn đầu tư quốc tế.
Xác định và hỗ trợ phát triển 50 doanh nghiệp tiềm năng có thể trở thành các doanh nghiệp tiên phong Việt Nam. Hỗ trợ 30 doanh nghiệp đạt vị thế tiên phong tại một hoặc nhiều thị trường ngách quốc tế đến năm 2030. Đưa Việt Nam trở thành điểm đến của những sản phẩm, dịch vụ “ngách toàn cầu”, tăng cường sức mạnh mềm và giá trị thương hiệu quốc gia; đóng góp trực tiếp vào xuất khẩu, đầu tư ra nước ngoài và gia tăng thương hiệu quốc gia.
Thứ tư, đối với trụ cột xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu; phát triển mạng lưới hệ sinh thái hỗ trợ kinh tế tư nhân vươn ra thị trường quốc tế, Bộ Công Thương sẽ tổ chức 2 chương trình gồm: Xây dựng Cổng thông tin quốc gia về Chương trình GoGlobal (1); xây dựng mạng lưới và nâng cao năng lực cho hệ sinh thái hỗ trợ kinh tế tư nhân tham gia Chương trình GoGlobal (2).
Mục tiêu của trụ cột này là hình thành Cổng thông tin quốc gia về Chương trình GoGlobal, cung cấp đồng bộ hệ thống cơ sở dữ liệu về Chương trình GoGlobal (thông tin về thị trường, khách hàng, hệ sinh thái các cơ quan, tổ chức hỗ trợ GoGlobal; hướng dẫn pháp lý, thông tin thị trường chuyên sâu theo ngành, sản phẩm…) trên cơ sở tích hợp hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu sẵn có. Điều phối, kết nối các hỗ trợ của Chính phủ với nhu cầu của doanh nghiệp triển khai Chương trình GoGlobal. Kết nối doanh nghiệp với các tổ chức cung cấp dịch vụ hỗ trợ triển khai Chương trình GoGlobal.
Phát triển đồng bộ hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tham gia Chương trình GoGlobal và hệ sinh thái theo các ngành, lĩnh vực, thị trường và mạng lưới các tư vấn cá nhân. Nâng cao năng lực cho các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp GoGlobal và mạng lưới tư vấn cá nhân. Hình thành nhóm nòng cốt các đơn vị đầu mối thúc đẩy các hệ sinh thái
Thiết lập được kênh kết nối, chia sẻ thông tin giữa khu vực công và khu vực tư trong hệ sinh thái tham gia Chương trình GoGlobal, kết nối trực tiếp với Cổng thông tin quốc gia về Chương trình GoGlobal. Xây dựng, đồng bộ hoá cơ sở dữ liệu về mạng lưới chuyên gia Chương trình GoGlobal, kết nối với Cổng thông tin quốc gia Chương trình GoGlobal...
Theo dự thảo do Bộ Công Thương xây dựng, Chương trình GoGlobal sẽ được chia làm 3 giai đoạn gồm: Giai đoạn khởi động (2026 - 2027); giai đoạn vươn ra chiếm lĩnh (2028-2030); giai đoạn củng cố và mở rộng (2031 - 2035).