Xây dựng bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù
Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cho biết, mặc dù tỉnh Nghệ An có nhiều tiềm năng, lợi thế, hội tụ nhiều yếu tố về điều kiện thuận lợi để phát triển; tuy nhiên, đến nay, Nghệ An vẫn là tỉnh còn nhiều khó khăn, chưa cân đối được ngân sách.
 |
| Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An |
Theo quy hoạch vùng miền Trung, Nghệ An là trung tâm của khu vực Bắc Trung Bộ về thương mại, logistics, y tế, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, công nghiệp và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Việc xây dựng bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù để thể chế hóa Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị nhằm phát huy mọi tiềm năng, lợi thế để phát triển tỉnh Nghệ An nhanh và bền vững, phấn đấu thực hiện mục tiêu của Bộ Chính trị đề ra.
Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định 4 nhóm lĩnh vực với tổng số 16 chính sách, bao gồm: Quản lý tài chính - ngân sách nhà nước (5 chính sách); quản lý đầu tư (7 chính sách); quản lý đô thị, tài nguyên rừng (2 chính sách); tổ chức bộ máy và biên chế (2 chính sách).
Về 4 chính sách đề xuất mới phù hợp thực tiễn của tỉnh Nghệ An, ông Đông nêu rõ, chính sách 1: Cho phép tỉnh Nghệ An khi xác định số bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương không tính đối với nguồn thu thuế từ các cơ sở sản xuất thủy điện, nguồn thu nội địa từ hoạt động khai thác khoáng sản (không bao gồm thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp) trên địa bàn miền Tây Nghệ An để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội địa bàn miền Tây Nghệ An (khoản 3 điều 3 Dự thảo Nghị quyết).
Chính sách 2: Cho phép tỉnh Nghệ An được giữ lại và sử dụng nguồn kinh phí trồng rừng thay thế khi chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác thu từ các dự án phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh không có điều kiện tự trồng rừng thay thế phải nộp tiền trồng rừng thay thế vào Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh để thực hiện biện pháp lâm sinh khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên có trồng bổ sung hoặc khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên (khoản 2 điều 5 Dự thảo Nghị quyết).
Chính sách 3: Tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho địa phương theo nguyên tắc, tiêu chí và định mức quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026-2030 để đầu tư các công trình hạ tầng trọng điểm trên địa bàn tỉnh và phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn miền Tây Nghệ An (khoản 4 điều 3 Dự thảo Nghị quyết).
Chính sách 4: Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An có không quá 05 (năm) Phó Chủ tịch (khoản 1 điều 6 Dự thảo Nghị quyết).
Tạo tiền đề phát triển tỉnh Nghệ An những năm tiếp theo
Ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho hay, để tạo tiền đề cho phát triển tỉnh Nghệ An trong những năm tiếp theo, cần nghiên cứu, sửa đổi, hoàn thiện một bước các cơ chế, chính sách đặc thù.
 |
| Ông Lê Quang Mạnh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội |
Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, việc Chính phủ trình UBTVQH xem xét, cho ý kiến để Quốc hội xem xét, quyết định đối với Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An là có căn cứ chính trị, căn cứ pháp lý và đúng thẩm quyền.
Về nhóm chính sách tương tự đã được áp dụng tại các địa phương khác hoặc tương tự nhưng có điều chỉnh, bổ sung để phù hợp với tình hình thực tiễn tại Nghệ An và một số chính sách mới, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách cơ bản nhất trí với những chính sách Chính phủ trình.
Đối với một số chính sách khác, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách có ý kiến như sau, về chính sách cho phép tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho địa phương theo nguyên tắc, tiêu chí và định mức quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026-2030 để đầu tư các công trình hạ tầng trọng điểm trên địa bàn tỉnh và phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội vùng miền Tây Nghệ An.
Đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí với quy định này vì: Tỉnh Nghệ An hiện là tỉnh đang nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương, theo đó nguồn lực cho đầu tư phát triển còn hạn chế, điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn. Để tạo đà phát triển, nhất là phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội miền Tây Nghệ An, rất cần có sự hỗ trợ thêm nguồn lực đầu tư công từ ngân sách Trung ương.
Việc cho phép phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho địa phương nói trên sẽ bảo đảm tính ổn định và công khai, minh bạch, rõ ràng của chính sách; tạo sự chủ động cho địa phương trong việc cân đối, lập kế hoạch bố trí nguồn lực cho các dự án; hạn chế, khắc phục được cơ chế “xin cho”.
Chính sách này tương tự như chính sách cho phép tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 45% so với định mức chi thường xuyên được áp dụng từ năm 2022. Do vậy, nhất trí với quy định tại Dự thảo Nghị quyết.
Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị cân nhắc nội dung này do: Còn nhiều địa phương trong cả nước khó khăn cả về hạ tầng, điều kiện kinh tế-xã hội cần hỗ trợ, đầu tư từ Trung ương. Việc bố trí nguồn lực đầu tư ngân sách Trung ương cần đảm bảo cân đối, hài hòa trong tổng thể chung.
Bên cạnh đó, việc quy định chính sách này áp dụng cho giai đoạn sau cần cân nhắc khi chưa có kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội giai đoạn 2026-2030 cũng như đánh giá khả năng thu, nhiệm vụ chi giai đoạn sau;
Mức phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho Nghệ An cần được xem xét, căn cứ phù hợp với quy định khoản 3 Điều 40 của Luật Ngân sách nhà nước: Tổng mức hỗ trợ vốn đầu tư phát triển hằng năm của ngân sách Trung ương cho ngân sách địa phương quy định tại điểm này tối đa không vượt quá 30% tổng chi đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách Trung ương.
Vì vậy, đề nghị nội dung này sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét khi quyết định tiêu chí, nguyên tắc, định mức phân bổ chi đầu tư cho giai đoạn sau.