Đại biểu Quốc hội: Cần giải pháp hữu hiệu chấm dứt các đợt giải cứu nông sản

"Đừng để sầu riêng trở thành sầu chung"

Về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu của năm 2024 và thời gian tới, Chính phủ đã đề cập 12 nhóm giải pháp, đại biểu Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh - đoàn Bình Phước quan tâm đến nhóm giải pháp thứ tư là tập trung thực hiện hiệu quả thực chất, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh. Trong đó, có giải pháp đẩy mạnh cơ cấu lại phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước

Theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh, báo cáo của Chính phủ đã đánh giá năm 2023 khu vực nông nghiệp phát triển ổn định, tăng 3,38%, tiếp tục là trụ đỡ vững chắc của nền kinh tế trong khó khăn.

Dù đạt được kết quả tích cực nhưng thực tế cho thấy, đầu tư cho lĩnh vực nông nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế. Nông dân vẫn là chủ đề của nhiều rủi ro khi sản phẩm làm ra không tiêu thụ được, tiêu thụ ngang hoặc dưới giá thành và liên tục phải giải cứu.

Băn khoăn nguyên nhân của tình trạng trên, đại biểu đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành liên quan cần tập trung đánh giá một cách thực chất để từ đó có giải pháp hữu hiệu nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế. Đặc biệt cần khắc phục cho được điệp khúc được mùa, mất giá và chấm dứt các đợt giải cứu nông sản như thời gian vừa qua.

Đại biểu lấy dẫn chứng sản phẩm sầu riêng hiện nay là một báo động. Theo quy hoạch trồng trọt đề ra định hướng đến năm 2020, cả nước có 65.000 cho đến 75.000 ha sầu riêng. Tuy nhiên, số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công bố hiện cả nước đã có 131.000 ha sầu riêng.

Theo phân tích đánh giá, mỗi năm diện tích cây trồng này tăng bình quân là 24,5%, mức tăng trưởng cao nhất trong các loại cây trồng chủ lực. Trong đó, Tây Nguyên nhanh chóng vươn lên dẫn đầu với diện tích là 75.000 ha, tiếp đến là Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ và Duyên Hải miền Trung, riêng tỉnh Bình Phước đã có 5.300 ha sầu riêng.

Các chuyên gia lo ngại, tình trạng người dân ở một số tỉnh phía Nam đổ xô trồng cây sầu riêng có thể sẽ dẫn đến hậu quả phá vỡ quy hoạch, tiềm ẩn nhiều rủi ro khi cung vượt quá cầu. "Đừng để sầu riêng trở thành sầu chung, sự thật quả rất đau lòng" - đại biểu nói.

Thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp vẫn là "bài toán" cần lời giải

Đại biểu đoàn Bình Phước đề nghị, phải tạo cơ chế thông thoáng cùng các chính sách đủ hấp dẫn để doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, đầu tư vào vùng nông thôn.

Theo số liệu thống kê khảo sát hiện nay, trong hơn 900.000 doanh nghiệp của cả nước đang hoạt động, chỉ có khoảng trên 50.000 doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp và trong đó doanh nghiệp hoạt động ở vùng nông thôn rất ít, chỉ dưới 10%, còn lại chủ yếu đầu tư các cụm khu công nghiệp, các khu đô thị.

"Vùng nông thôn là khoảng trống cho tư thương thu gom làm giá, điều này cho thấy, việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào ngành nông nghiệp, đầu tư vào vùng nông thôn vẫn là bài toán cần lời giải ở nhiều địa phương" - ông Nguyễn Tuấn Anh nêu.

Trong giải pháp của Chính phủ đã đề cập chú trọng những ngành, lĩnh vực có tiềm năng, lợi thế, giá trị gia tăng cao gắn với phát triển thị trường, đảm bảo chất lượng sản phẩm, dịch vụ xây dựng thương hiệu hàng Việt Nam, đảm bảo an ninh lương thực và đẩy mạnh xuất khẩu nông sản.

Như vậy, chúng ta đã chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, hướng đến mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa có sức cạnh tranh cao. Đây chính là một đột phá về tư duy và cách làm nông nghiệp.

Để thực hiện điều này, theo đại biểu, vai trò của doanh nghiệp là người đồng hành, dẫn dắt, thúc đẩy hoạt động kinh tế nông nghiệp rất quan trọng. Doanh nghiệp sẽ góp phần định hình tư duy của nông dân để thực hành làm kinh tế nông nghiệp.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh, hiện nay chúng ta có nhiều chính sách hỗ trợ thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư, nhưng việc tiếp cận chính sách trong thực tế rất khó khăn như giá đất, thuế... Nếu đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp mà phải trải qua đấu thầu, lựa chọn nhà đầu tư sẽ rất khó thu hút được doanh nghiệp tham gia vì đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp rủi ro cao, lợi nhuận thấp, chi phí cao. Vì vậy, phải nghiên cứu để xây dựng chính sách sao cho phù hợp.

Bên cạnh đó, Chính phủ, các bộ, ngành cần đồng hành tháo gỡ khó khăn trong việc xin phép xây dựng các công trình phục vụ sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi, công nghệ cao trên đất nông nghiệp. Thực tế hiện nay, thủ tục này khá vất vả bởi quan điểm cho rằng dễ biến đất ruộng thành đất ở.

Qua khảo sát các doanh nghiệp, nhà đầu tư cho rằng, muốn trồng trọt, chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao bắt buộc phải đầu tư xây dựng nhà lưới, nhà kính, chuồng trại hiện đại, kể cả nơi ở cho người chăm sóc. Nhu cầu xây dựng trên đất nông nghiệp đang là vấn đề khó khăn cho nhiều nhà đầu tư, cần phải tháo gỡ để phát triển.

Ngoài ra, tính ổn định quy hoạch của chính sách trong từng lĩnh vực nông nghiệp chưa cao, việc quản lý thực hiện quy hoạch còn thiếu chặt chẽ, thiếu chế tài hiệu quả.

Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước cần phải thực sự đồng hành với doanh nghiệp nông nghiệp, có chính sách ưu đãi đặc biệt cho nông nghiệp xanh. Vì hiện nay lãi suất còn khá cao so với khả năng lợi nhuận trong sản xuất nông nghiệp nên doanh nghiệp không thể tiếp cận vay vốn đầu tư cho nông nghiệp.

"Để Việt Nam có vị trí cao trên bản đồ nông nghiệp thế giới, qua đó góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội đất nước, ngành nông nghiệp phải sớm hóa giải được những khó khăn, thách thức nội tại. Trong đó, quan tâm phát triển doanh nghiệp nông nghiệp, doanh nghiệp nông thôn là chìa khóa của thành công" - đại biểu nhấn mạnh.