Từ ngày 1/7, chính thức chi trả an sinh xã hội qua tài khoản

Đây là thông tin được chia sẻ tại tọa đàm “Số hóa hoạt động chi trả an sinh xã hội cho người dân” do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều nay (26/3).

Phấn đấu hết năm 2024 có 30% đối tượng có tài khoản

Thông tin tại buổi tọa đàm, bà Vũ Thị Thanh Hà, Chánh Văn phòng Trung tâm Công nghệ thông tin, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cho biết, hiện nay, đối tượng chi trả an sinh xã hội thuộc ngành Lao động Thương binh và Xã hội quản lý là: Người có công với cách mạng, đối tượng bảo trợ xã hội, hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng yếu thế khác.

Sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1813-QĐ/TTg phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021-2025, Chỉ thị 21/CT-TTg về thúc đẩy chuyển đổi số trong chi trả an sinh xã hội không dùng tiền mặt, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã ban hành các văn bản hướng dẫn, phối hợp với Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an (C06) để triển khai tại các địa phương, bao gồm: Rà soát, làm sạch thông tin cá nhân; tích cực tuyên truyền để các đối tượng chi trả an sinh xã hội chủ động mở tài khoản thanh toán; hỗ trợ các cụ người cao tuổi, già yếu lập tài khoản thanh toán...

Bà Vũ Thị Thanh Hà cho biết, phấn đấu hết năm 2024, tỷ lệ đối tượng hưởng chính sách an sinh xã hội có tài khoản đạt tối thiểu 30% trên tổng số đối tượng thuộc địa phương quản lý.

Tọa đàm “Số hóa hoạt động chi trả an sinh xã hội cho người dân” do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều nay (26/3). Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Theo ông Nguyễn Thế Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Kiểm soát Chi, Kho bạc Nhà nước, từ ngày 9/1/2024, Kho bạc Nhà nước thực hiện triển khai thí điểm chi trả lương cho các cá nhân qua tài khoản thông qua hệ thống dữ liệu với Kho bạc Nhà nước tại 2 địa phương là Vĩnh Phúc và Hải Phòng.

Sau 3 tháng triển khai, cơ bản việc triển khai quy trình được đánh giá rất tích cực. Sắp tới, Kho bạc Nhà nước thực hiện quy trình chi trả an sinh xã hội tương tự như theo quy trình chi trả lương. Theo đó, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội sẽ phối hợp với cơ quan Công an để trao đổi xác thực thông tin chính xác về các đối tượng thụ hưởng để lập bảng thanh toán, sau đó cơ quan Lao động Thương binh và Xã hội sẽ lập hồ sơ đề nghị thanh toán với Kho bạc Nhà nước. Sau khi thực hiện công tác kiểm soát xong thì kho bạc sẽ đưa dữ liệu bảng thanh toán lên cổng trao đổi dữ liệu.

Ông Nguyễn Thế Anh cho biết, quy trình này khác và tiến bộ hơn so với trước. Bởi, trước đây khi các đơn vị chuyển lên dịch vụ công trực tuyến thì Kho bạc Nhà nước sẽ phải in, phục hồi bảng thanh toán và mang bảng thanh toán ra ngân hàng thương mại để thanh toán. Với quy trình này, khâu đó sẽ được số hoá và đảm bảo dữ liệu an toàn, chính xác.

Thiếu tá Đào Đình Nam, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, ứng dụng dữ liệu dân cư và căn cước công dân, Trung tâm Dữ liệu quốc gia về dân cư, C06 cho biết, Đề án 06 với vai trò của Bộ Công an cùng với Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã tạo lập, đối soát, làm sạch toàn bộ dữ liệu về an sinh xã hội với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đây chính là điều kiện quan trọng nhất để thực hiện việc chi trả đúng người, đúng đối tượng và không bị gian lận trong quá trình chi trả.

“Thời gian qua, C06 đã phối hợp với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính cùng với UBND các địa phương hoàn thiện tính năng an sinh xã hội nhằm xây dựng nền tảng thanh toán chi trả an sinh xã hội trên ứng dụng VneID”, thiếu tá Đào Đình Nam cho hay.

Bên cạnh đó, Bộ Công an cũng hướng tới mục tiêu cùng với các bộ, ngành sẽ xây dựng cho tất cả công dân đều có tài khoản an sinh xã hội được xác thực với danh tính từ dữ liệu quốc gia về dân cư.

“Nếu ngày mai, người nào đó trở thành đối tượng được chi trả an sinh xã hội thì hoàn toàn có thể thụ hưởng ngay. Chúng ta có thể theo dõi quá trình, kết quả chi trả, được cập nhật liên tục. Do vậy, toàn bộ quy trình chi trả này luôn được đảm bảo thuận tiện, công khai, minh bạch, đúng người, đối tượng và ứng dụng được công nghệ và chuyển đổi số”, Thiếu tá Đào Đình Nam chia sẻ.

Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước (bên trái) chia sẻ tại toạ đàm

Về phía ngành Ngân hàng, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước cho hay, đơn vị cũng đã chỉ đạo các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, thường xuyên nâng cấp hệ thống, tiện ích để cung ứng các nền tảng thanh toán liên thông, cho phép xử lý tức thời và vận hành 24/7. Qua đó, đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp, đặc biệt có thể cho phép chi trả an sinh xã hội an toàn, tiện lợi, nhanh chóng đến người hưởng.

Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại, các tổ chức thanh toán cũng đã phát triển hệ sinh thái số, cụ thể là các tài khoản thanh toán, ví điện tử, tài khoản mobile banking, để đáp ứng cho người dân có nhu cầu chi trả an sinh xã hội, cũng như tiếp nhận và sử dụng nguồn tiền nhận được.

Yếu tố bảo vệ quyền lợi khách hàng cũng được quan tâm, lồng ghép trong các quy định; tăng cường truyền thông để nâng cao nhận thức rủi ro trong quá trình sử dụng, giúp người dân và những đối tượng sử dụng dịch vụ an toàn, tiện lợi.

Theo ông Dũng, khi an sinh xã hội được số hóa sẽ mang lại nhiều lợi ích. Trước tiên là sẽ an toàn hơn, nhanh chóng hơn, tránh xảy ra việc chi trả tiền trợ cấp nhầm, đảm bảo sẽ đến được tận tay người hưởng.

“Việc có quy trình số hóa cho phép khâu kiểm tra, kiểm soát, giám sát được thực hiện thông suốt, minh bạch hơn. Các tổ chức cung cấp dịch vụ thanh toán, ngân hàng cũng được hưởng lợi từ các lớp khách hàng được gia tăng”, ông Dũng nhấn mạnh.

Còn nhiều rào cản

Dù khẳng định khi an sinh xã hội được số hóa sẽ mang lại nhiều lợi ích, song các diễn giả cũng cho rằng, các nhóm đối tượng thụ hưởng chính sách an sinh xã hội khá đặc thù, phần lớn là nhóm cao tuổi, bảo trợ xã hội. Quá trình chi trả chính sách an sinh qua tài khoản cũng liên quan đến rất nhiều đơn vị, đòi hỏi đảm bảo về an toàn, cũng như bảo vệ dữ liệu cá nhân... do đó rào cản để thực hiện là không nhỏ.

Theo bà Vũ Thị Thanh Hà, ngành Lao động Thương binh và Xã hội và lực lượng công an gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt trong công tác chi trả do đối tượng quản lý hơi đặc biệt. Đó là người có công với cách mạng qua nhiều thời kỳ kháng chiến, người cao tuổi, khó thay đổi trong quan điểm khi nhận tiền trợ cấp. Các đối tượng nhận bảo trợ thường không có điều kiện mua điện thoại thông minh.

Để đáp ứng yêu cầu chi trả không dùng tiền mặt, ngành Lao động Thương binh và Xã hội cùng lực lượng Công an đã đi vận động đến từng gia đình tuy nhiên gặp không ít khó khăn. Đến nay, nhiều ngân hàng thương mại đã có những ưu đãi đối với các đối tượng nhận chi trả an sinh xã hội qua tài khoản thanh toán, như đã có 4 hoặc 5 ngân hàng cam kết hỗ trợ toàn bộ các chi phí tối thiểu đối với mở, duy trì tài khoản thanh toán. Tuy nhiên, tỷ lệ đối tượng không đủ điều kiện để mở tài khoản rất nhiều, đặc biệt là những người già yếu, mất khả năng kiểm soát về tinh thần, hoặc người khuyết tật không có vân tay, người chưa được cấp căn cước công dân… Đó là những khó khăn để thực hiện tỷ lệ 100% đối tượng được chi trả qua tài khoản của ngành Lao động Thương binh và Xã hội.

“Những nội dung này chúng tôi đã báo cáo với tổ công tác Đề án 06 của Chính phủ họp hàng tháng. Chúng tôi vẫn tiếp tục đưa những kiến nghị này vào báo cáo. Một mặt lãnh đạo của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội quyết liệt trong việc chỉ đạo, một mặt vẫn có những đề xuất, kiến nghị với Chính phủ để có những giải pháp xử lý theo từng nhóm đối tượng. Đối tượng nào đủ điều kiện mở tài khoản thì vận động ngay lập tức mở để hưởng dịch vụ chi trả qua tài khoản”, bà Hà thông tin.

Cũng theo thiếu tá Đào Đình Nam, trong quá trình triển khai vẫn phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành liên quan và UBND các địa phương cùng công tác tuyên truyền để người dân nhận thức và thụ hưởng những tiện ích rất thuận tiện qua ứng dụng công nghệ chuyển đổi số.

Về góc độ pháp lý, hiện nay việc chi trả an sinh xã hội qua tài khoản thanh toán vẫn đang thí điểm, dự kiến sau ngày 1/7/2024 sẽ hoàn thiện và chính thức triển khai. Quá trình chi trả liên quan đến rất nhiều cơ quan, doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng, tổ chức ngân hàng, do vậy phải đảm bảo về an ninh, an toàn hệ thống cũng như bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cùng với Bộ Công an giữ vai trò then chốt, luôn luôn phải làm sạch, cập nhật dữ liệu về an sinh xã hội, từ đó đồng bộ với tài khoản thanh toán của ngành Ngân hàng và tất cả mọi dữ liệu đều được khớp. Kho bạc Nhà nước cũng sẽ rút ngắn quy trình để kết hợp với Bộ Công an, Kho bạc Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội trong quá trình chi trả từ Kho bạc Nhà nước đến người dân trên một hệ thống, giải quyết trong thời gian thực.

“Đây cũng là một trong những nhiệm vụ của Đề án 06 mà các bộ, ngành, địa phương phải hiệp đồng thì dịch vụ này mới thực sự đem lại tiện ích cho người dân”, thiếu tá Đào Đình Nam cho hay.

Chia sẻ thêm về vấn đề phí, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán Lê Anh Dũng khẳng định, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng thương mại miễn, giảm phí mở tài khoản gắn với an sinh xã hội, giúp người dân tiếp cận dịch vụ dễ dàng hơn.