Thúc đẩy cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ tại Việt Nam

Trong khuôn khổ Dự án Hỗ trợ kĩ thuật “Thúc đẩy chương trình cải cách bình đẳng giới tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương”, ngày 06/6/2023, tại Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) phối hợp với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tổ chức Hội thảo “Cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) do phụ nữ làm chủ: Thông lệ quốc tế và khung chính sách” nhằm tăng cường nhận thức cho các bên về các chương trình, chính sách tín dụng; những hỗ trợ phổ biến tại các nước, qua đó, thúc đẩy tín dụng cho DNNVV do phụ nữ làm chủ tại Việt Nam.

Toàn cảnh Hội thảo

Tham dự Hội thảo có bà Vũ Minh Châu, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, NHNN; bà Chu Hồng Minh, chuyên gia tài chính cao cấp, Giám đốc dự án Văn phòng ADB tại Việt Nam; bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Phó Chủ tịch Hội đồng doanh nhân nữ Việt Nam; các khách mời đến từ các vụ, cục thuộc NHNN, các đơn vị chức năng của một số bộ, ngành, cơ quan trung ương, tổ chức quốc tế, các ngân hàng thương mại và DNNVV.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Vũ Minh Châu, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, NHNN cho biết, ở Việt Nam, số lượng DNNVV chiếm 97% tổng số doanh nghiệp cả nước, đóng góp 41% GDP, 33% nguồn thu ngân sách và tạo hơn 70% việc làm; DNNVV đã và đang có vai trò là xương sống của nền kinh tế, là động lực thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới và sáng tạo, trong đó doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ chiếm 28% tổng số doanh nghiệp.

Với lợi thế về vốn đầu tư ít và nguồn lao động dồi dào, DNNVV cung cấp cho thị trường nhiều mặt hàng phong phú, đa dạng tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế, tạo ra nhiều sự lựa chọn, đáp ứng được mọi nhu cầu của người tiêu dùng, từ đó thúc đẩy sức tiêu thụ của nền kinh tế. Ngoài ra, DNNVV khai thác và phát huy tiềm năng, thế mạnh của các nguồn lực địa phương góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Với sự linh hoạt và năng động trong hoạt động, các DNNVV nhanh chóng thích ứng với các điều kiện kinh doanh mới, đặc biệt, khi nền kinh tế hứng chịu các cú sốc từ thiên tai, dịch bệnh trong thời gian qua, đảm bảo việc đứng vững mà không phải cắt giảm nhân công, hoặc có thể nhanh chóng thu hút lại lực lượng lao động khi nền kinh tế đi vào chu kì phục hồi.

Bà Vũ Minh Châu, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, NHNN phát biểu khai mạc Hội thảo

Sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân đã góp phần trao quyền cho phụ nữ qua cơ hội việc làm và phát triển nghề nghiệp. Xu thế phụ nữ nắm vai trò lãnh đạo trong khu vực kinh tế tư nhân đang ngày càng phổ biến. DNNVV do phụ nữ làm chủ có vai trò quan trọng đối với giải quyết việc làm, tạo thu nhập, nâng cao vị thế phụ nữ và thực hiện bình đẳng giới.

Tuy nhiên, bản thân các DNNVV do phụ nữ làm chủ gặp nhiều trở ngại trong quá trình hình thành và phát triển như quy mô còn nhỏ, sức cạnh tranh của doanh nghiệp còn thấp; năng lực quản trị doanh nghiệp và tiếp cận thông tin, công nghệ còn hạn chế. Đặc biệt, phụ nữ làm chủ còn gặp nhiều áp lực do phải cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình, những định kiến giới trong gia đình và kinh doanh. Những trở ngại đó đã khiến cho DNNVV do phụ nữ làm chủ chưa khai thác hết tiềm năng phát triển. Bên cạnh đó, môi trường kinh doanh không thuận lợi trong năm 2020 - 2021 do đại dịch Covid-19 càn quét khốc liệt, gây ra rất nhiều tác động tiêu cực đến nền kinh tế, DNNVV do phụ nữ làm chủ càng phải gánh chịu rất nhiều tác động và tổn thất hơn.

Ngành Ngân hàng luôn xác định DNNVV là một trong 05 lĩnh vực ưu tiên đầu tư tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ. Đồng hành cùng DNNVV, bao gồm DNNVV do phụ nữ làm chủ, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế bị ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19, thời gian qua, NHNN đã chỉ đạo các ngân hàng trong hệ thống tích cực triển khai thực hiện nhiều giải pháp, chính sách hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho DNNVV trong việc tiếp cận nguồn vốn, như chính sách ưu đãi về lãi suất, tín dụng, chủ động tiếp cận, đưa ra nhiều chương trình, sản phẩm ưu tiên hỗ trợ cho DNNVV, triển khai các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho khách hàng doanh nghiệp bị ảnh hưởng của dịch bệnh theo Thông tư số 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020 quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do dịch Covid-19, Thông tư số 03/2021/TT-NHNN ngày 02/3/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2020/TT-NHNN và chương trình hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Bên cạnh đó, ngành Ngân hàng cũng đã nỗ lực thực hiện đẩy mạnh Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp để giải quyết khó khăn, vướng mắc, kiến nghị của doanh nghiệp. Nhờ đó, vốn tín dụng ngân hàng đầu tư cho khu vực DNNVV, DNNVV do phụ nữ làm chủ đều tăng trưởng qua các năm.

Ngành Ngân hàng đã tạo điều kiện bằng nhiều hình thức, sản phẩm, dịch vụ, chương trình hỗ trợ tín dụng cho DNNVV, DNNVV do phụ nữ làm chủ có thể tiếp cận nguồn vốn vay với lãi suất hợp lí để duy trì, phục hồi, phát triển hoạt động sản xuất, kinh doanh, góp phần tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội.

Để hỗ trợ kịp thời cho các DNNVV do phụ nữ làm chủ có khó khăn về tài chính trong giai đoạn Covid-19, ADB đã triển khai Dự án giảm thiểu tác động của Covid-19 đến các DNNVV với tổng giá trị 5 triệu USD từ tháng 4/2021 với cơ quan chủ quản là NHNN và 05 ngân hàng tham gia thực hiện là Ngân hàng Thương mại cổ phần (NHTMCP) Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), NHTMCP Á Châu (ACB), NHTMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB), NHTMCP Tiên Phong (TPB) và NHTMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank).

Bà Chu Hồng Minh, chuyên gia tài chính cao cấp, Giám đốc dự án Văn phòng ADB tại Việt Nam phát biểu tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, bà Chu Hồng Minh, chuyên gia tài chính cao cấp, Giám đốc dự án Văn phòng ADB tại Việt Nam cho biết, với những nỗ lực chung về bình đẳng giới trong thời gian qua, Việt Nam đã từng bước có những chính sách và các giải pháp nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp nữ khởi nghiệp. Các ngân hàng thương mại coi các DNNVV trong đó có DNNVV do phụ nữ làm chủ là một trong những đối tượng ưu tiên để thực hiện các hoạt động hỗ trợ cấp tín dụng, đặc biệt trong thời gian Covid-19 hoạt động này được thực hiện rất tích cực. Mặc dù có rất nhiều nỗ lực từ NHNN và các ngân hàng thương mại, tuy nhiên, tiếp cận tài chính của các DNNVV vẫn còn là một trong những vấn đề khó khăn, đặc biệt là các DNNVV do phụ nữ làm chủ. Chính vì vậy, đồng hành với những nỗ lực chung của Chính phủ Việt Nam, NHNN và các ngân hàng thương mại, trong khuôn khổ dự án hỗ trợ kĩ thuật về thúc đẩy bình đẳng giới ở châu Á - Thái Bình Dương và Chương trình Tăng tốc phát triển mạnh mẽ doanh nghiệp của phụ nữ ở Đông Nam Á và Thái Bình Dương (WAVES) với sự tài trợ của Quỹ Sáng kiến Tài chính dành cho nữ doanh nhân (We-Fi), ADB đã xây dựng một cấu phần riêng về tiếp cận tài chính; cùng với đó là các hoạt động hỗ trợ về khung chính sách, nâng cao năng lực trực tiếp cho DNNVV do phụ nữ làm chủ góp phần tăng cường khả năng tiếp cận tài chính của DNNVV, nhất là DNNVV do phụ nữ làm chủ, đóng góp vào việc thực hiện thành công chiến lược tài chính toàn diện ở Việt Nam.

Ông Reuben Jossop, chuyên gia tư vấn tài chính quốc tế, Công ty Palladium trình bày tham luận tại Hội thảo

Tại Hội thảo, ông Reuben Jossop, chuyên gia tư vấn tài chính quốc tế, Công ty Palladium cho rằng, phần lớn các công ty do phụ nữ làm chủ có quy mô siêu nhỏ hoặc nhỏ, tăng trưởng kinh doanh chủ yếu được tài trợ thông qua thu nhập giữ lại, khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng hạn chế; nữ chủ doanh nghiệp được coi là những doanh nhân chấp nhận rủi ro. Đây là lí do chính khiến một số ngân hàng đầu tư vào phân khúc doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ.

Bên cạnh đó, ông Reuben Jossop cũng đưa ra những lợi ích khi làm việc với DNNVV do phụ nữ làm chủ: Phụ nữ và doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ là những khách hàng trung thành và mang lại lợi nhuận cho các tổ chức tài chính. Các khoản vay của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp nữ có ít rủi ro hơn và có tỉ lệ nợ xấu thấp hơn; phụ nữ tập trung vào mối quan hệ và muốn “toàn bộ tiền” do một tổ chức tài chính quản lí, nếu có thể có quan hệ cá nhân và doanh nghiệp; phụ nữ là những người quảng bá mạng lưới và có thể giới thiệu khách hàng mới nhiều hơn nam giới nếu họ hài lòng với dịch vụ; phụ nữ cũng có tỉ lệ tiết kiệm cao hơn nam giới.

Để thúc đẩy hơn nữa cho vay DNNVV do phụ nữ làm chủ, ông Reuben Jossop đưa ra một số khuyến nghị sau:

Đối với NHNN và các nhà hoạch định chính sách:

Một là, thúc đẩy hoạt động cho vay đối với các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ như một biện pháp phòng ngừa tích cực nhằm bảo vệ các ngân hàng trước tình trạng suy giảm danh mục cho vay, vì các DNNVV do phụ nữ làm chủ luôn có tỉ lệ nợ xấu thấp hơn so với các DNNVV trung bình.

Hai là, cải thiện các cơ chế bảo lãnh tín dụng và dịch vụ tư vấn để hoạt động hiệu quả hơn cho các DNNVV, đặc biệt là các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ.

Ba là, xây dựng kiến thức và chuyên môn cho các tổ chức tài chính tập trung vào các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. Do NHNN đi đầu trong việc thúc đẩy tiếp cận và hòa nhập tài chính trong toàn bộ khu vực doanh nghiệp và khuyến khích đổi mới, NHNN có thể hưởng lợi từ việc tham gia mạng lưới các tổ chức ngang hàng và học hỏi kinh nghiệm trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ.

Đối với các tổ chức tài chính:

Thứ nhất, theo dõi dữ liệu phân tách theo giới tính ở cấp độ công ty và danh mục đầu tư. Đây là điểm khởi đầu cho bất kì doanh nghiệp nào đang xem xét mạo hiểm hoặc mở rộng sang một thị trường mới.

Thứ hai, xây dựng chiến lược dành riêng cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. Các mục tiêu và nguyên tắc về giới cần được kết hợp trong suốt mô hình kinh doanh của tổ chức tài chính và được phản ánh trong khung chính sách và quy trình ra quyết định của họ.

Thứ ba, phát triển các sản phẩm và dịch vụ phù hợp cho các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ; đẩy mạnh số hóa và khai thác tốt hơn thông tin khách hàng trong quá trình thẩm định; cân nhắc cung cấp các chương trình giáo dục tài chính thiết thực nhằm hỗ trợ khách hàng nâng cao chất lượng hồ sơ tài chính.

Tại Hội thảo, ông Nguyễn Cảnh Hùng, Giám đốc Khối khách hàng doanh nghiệp, NHTMCP Đông Nam Á (SeABank) đã chia sẻ về cơ hội cũng như những thách thức từ việc cho vay DNNVV do phụ nữ làm chủ tại SeABank.

Theo đó, về cơ hội, phân khúc DNNVV do phụ nữ làm chủ chưa được phát triển mạnh tại Việt Nam; Nhà nước và Chính phủ chủ trương hỗ trợ phát triển phân khúc DNNVV do phụ nữ làm chủ; mức độ cạnh tranh còn hạn chế do thiếu tập trung; việc xây dựng cơ sở khách hàng DNNVV, DNNVV do phụ nữ làm chủ trung thành với tiềm năng bán chéo cao; nhiều tổ chức tài chính quốc tế, tổ chức phi chính phủ có các gói tín dụng ưu đãi cho các ngân hàng để phát triển phân khúc DNNVV do phụ nữ làm chủ. Ngoài hỗ trợ về nguồn vốn trung hạn ổn định, các ngân hàng còn nhận được sự tư vấn, hỗ trợ nâng cao năng lực, sản phẩm liên quan đến DNNVV do phụ nữ làm chủ.

Bên cạnh cơ hội là những thách thức như: Nhiều phụ nữ sử dụng các phương thức tài chính phi chính thức hơn là các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng do rào cản về điều kiện sử dụng, tài sản thế chấp và tâm lí cẩn trọng, e ngại rủi ro; nhiều ngân hàng có thể tùy chỉnh sản phẩm/dịch vụ cho DNNVV, DNNVV do phụ nữ làm chủ, do đó, thu hút thị phần lớn hơn; hạn chế về thời gian và thực hiện nghĩa vụ gia đình dẫn đến phụ nữ gặp khó khăn trong việc cân bằng trách nhiệm công việc và gia đình.

SeABank mới triển khai cho vay DNNVV do phụ nữ làm chủ từ năm 2021, tính đến ngày 31/12/2022, số lượng DNNVV do phụ nữ làm chủ vay vốn tại SeABank đạt gần 500 khách hàng với tổng dư nợ trên 110 triệu USD.

Ông Nguyễn Cảnh Hùng đưa ra một số kiến nghị để thúc đẩy cho vay DNNVV do phụ nữ làm chủ:

Đối với các quy định pháp luật: Đơn giản hóa thủ tục, hồ sơ để DNNVV do phụ nữ làm chủ được tiếp cận và hỗ trợ từ các Chính sách hỗ trợ DNNVV của Chính phủ; nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ kinh doanh đối với DNNVV do phụ nữ làm chủ tại các địa phương như tìm kiếm thông tin kinh doanh, xúc tiến thương mại, tư vấn pháp luật, dịch vụ về công nghệ, đào tạo về quản trị doanh nghiệp, dịch vụ về lao động...; tăng cường vai trò của các hiệp hội doanh nhân nữ/câu lạc bộ doanh nhân nữ; vinh danh và ghi nhận đóng góp của các DNNVV do phụ nữ làm chủ một cách định kì, công khai, minh bạch, góp phần ủng hộ thúc đẩy phụ nữ tham gia phát triển kinh tế - xã hội.

Đối với DNNVV do phụ nữ làm chủ: Chủ động tiếp cận, tìm hiểu các thông tin về chính sách, hỗ trợ phát triển từ các phương tiện thông tin đại chúng, hội nghị đối thoại của chính quyền, sở, ngành với doanh nghiệp, chương trình xúc tiến thương mại của tỉnh, thành phố, đề đạt kịp thời những vướng mắc, khó khăn cần tháo gỡ cũng như nêu sáng kiến, ý tưởng đóng góp thông qua các bộ phận một cửa tại các sở, ngành địa phương. Chủ động, tích cực tham gia các mạng lưới hiệp hội, hội, câu lạc bộ doanh nhân nữ để có cơ hội tiếp cận các chính sách hỗ trợ, học hỏi kiến thức kinh doanh và nghề nghiệp, hỗ trợ vốn, tiếp cận tín dụng, hỗ trợ giúp đỡ các doanh nghiệp khác...

Bà Nguyễn Thị Kim Phượng, Phó Giám đốc Ban Khách hàng doanh nghiệp, BIDV nhấn mạnh, DNNVV do phụ nữ làm chủ đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trên phương diện số lượng, quy mô và tầm ảnh hưởng. Tuy nhiên, thực tế là hầu hết doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, trở ngại như: Tiếp cận tài chính, thông tin thị trường; các cơ hội đào tạo nâng cao kĩ năng, kiến thức; các nguồn lực…

Với nỗ lực thúc đẩy bình đẳng giới theo định hướng của Chính phủ, BIDV đã dành sự quan tâm đặc biệt cho DNNVV do phụ nữ làm chủ bằng loạt giải pháp toàn diện. Theo đó, BIDV xác định, DNNVV do phụ nữ làm chủ là khách hàng cần được quan tâm và hỗ trợ nguồn lực, đặc biệt trong giai đoạn phục hồi sau đại dịch Covid-19. Do đó, BIDV đã triển khai nhiều chương trình ưu đãi dành riêng cho các DNNVV do phụ nữ làm chủ.

Tại BIDV, khách hàng DNNVV do phụ nữ làm chủ được xem xét áp dụng các gói tín dụng lãi suất cạnh tranh để mở rộng phát triển kinh doanh; tham gia Chương trình tài chính toàn diện nhằm giảm thiểu tác động của đại dịch Covid-19, kết hợp nguồn viện trợ không hoàn lại trị giá 5 triệu USD của Quỹ Sáng kiến tài chính dành cho nữ doanh nhân (trong khuôn khổ Hiệp định viện trợ không hoàn lại kí kết giữa ADB và NHNN) và nguồn vốn 3.000 tỉ đồng của BIDV. Khách hàng không chỉ được hưởng ưu đãi về lãi suất, phí cam kết rút vốn mà còn được tham gia miễn phí khóa tư vấn kinh doanh và các khóa đào tạo về quản lí dòng tiền, quản lí nguồn nhân lực, phát triển sản phẩm hoặc lĩnh vực kinh doanh mới và công nghệ thông tin.

BIDV đã và đang nỗ lực hỗ trợ tốt nhất cho các DNNVV, DNNVV do phụ nữ làm chủ và được tín nhiệm từ phía khách hàng với trên 20.000 khách hàng DNNVV và trên 4.000 DNNVV do phụ nữ làm chủ được sử dụng sản phẩm, dịch vụ với chi phí hợp lí; trên 60.000 tỉ đồng dư nợ DNNVV do phụ nữ làm chủ năm 2022; 16.000 khách hàng tham gia gói tín dụng với lãi suất cấp vốn thấp hơn lãi suất thông thường tối thiểu 1%/năm.

Bên cạnh đó, chương trình “Chuyển đổi số cùng SME” của BIDV còn dành tặng miễn phí phần mềm kế toán và quản trị kinh doanh cho khách hàng. Sản phẩm góp phần thúc đẩy chuyển đổi số, minh bạch hoạt động kinh doanh, tăng khả năng tiếp cận thành công vốn vay ngân hàng.

Đặc biệt, vừa qua, BIDV đã ra mắt nền tảng số BIDV SME EASY nhằm mục tiêu hỗ trợ tối đa cho khách hàng các giải pháp tài chính và phi tài chính, hỗ trợ gia tăng nội lực, nâng cao sức khỏe tài chính và năng lực cạnh tranh cho DNNVV. Nền tảng cũng mang tới giao diện thiết kế chuyên biệt dành riêng cho doanh nhân nữ với thông điệp “Tỏa sáng cùng DNNVV do phụ nữ làm chủ”.

Tại Hội thảo, ông Cát Toàn Luân, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lí và thúc đẩy kinh doanh, SHB nêu một số cách thức để tăng hiệu quả cho vay DNNVV do phụ nữ làm chủ mà SHB đang thực hiện: (i) Đào tạo và tư vấn: Cung cấp đào tạo và tư vấn chuyên sâu về quản lí tài chính, kế toán, quản lí rủi ro và kĩ năng kinh doanh cho nữ chủ doanh nghiệp giúp khách hàng nắm bắt được các nguyên tắc cơ bản và quản lí tài chính hiệu quả, từ đó tăng khả năng vay và quản lí vốn; (ii) Cải tiến chính sách: Tổ chức tín dụng có thể tạo ra các chính sách vay đặc biệt, như lãi suất ưu đãi, thời gian vay linh hoạt hoặc các khoản vay không đòi hỏi tài sản đảm bảo giúp tăng khả năng để nữ chủ doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn vay và khám phá cơ hội kinh doanh; (iii) Xây dựng mạng lưới và kết nối cộng đồng: Hỗ trợ việc xây dựng mạng lưới và cộng đồng của các nữ chủ doanh nghiệp, cung cấp cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi từ nhau; (iv) Quảng bá và tiếp cận thị trường: Hỗ trợ nữ chủ doanh nghiệp xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường, marketing và quảng bá sản phẩm, dịch vụ của họ; (v) Giới thiệu công nghệ và số hóa hoạt động: Hỗ trợ nữ chủ doanh nghiệp nắm vững các công nghệ và công cụ số hóa để quản lí doanh nghiệp một cách hiệu quả giúp nâng cao năng suất làm việc, tăng cường quản lí vốn và tiết kiệm thời gian và công sức.

Ông Cát Toàn Lâm, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lí và thúc đẩy kinh doanh, SHB chia sẻ những kinh nghiệm cho vay DNNVV do phụ nữ làm chủ của SHB

Bên cạnh đó, ông Cát Toàn Luân cũng chia sẻ những kinh nghiệm trong quá trình SHB thực hiện cho vay DNNVV do phụ nữ làm chủ như: Cần tăng cường hỗ trợ và tài trợ, đặc biệt cho phụ nữ; cung cấp khóa học về quản lí kinh doanh, tài chính, marketing và kĩ năng lãnh đạo; tạo ra các diễn đàn, sự kiện và cơ hội giao lưu để kết nối các doanh nghiệp do phụ nữ sở hữu và chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và cơ hội kinh doanh; khuyến khích sự đổi mới và sáng tạo; tạo ra môi trường khuyến khích ý tưởng mới; cung cấp hỗ trợ tài chính, kĩ thuật, thúc đẩy việc áp dụng công nghệ và xu hướng mới trong hoạt động kinh doanh; tạo ra môi trường thân thiện, đáng tin cậy và cung cấp hỗ trợ tư vấn để xây dựng lòng tin giữa các bên liên quan.

Chia sẻ về việc phát triển hệ thống thu thập dữ liệu tín dụng phân tách theo giới nhằm quản lí và giám sát việc cho vay dành cho DNNVV do phụ nữ làm chủ, ông Reuben Jessop, chuyên gia tư vấn tài chính quốc tế cho rằng, việc thu thập và sử dụng dữ liệu về giới là điều cần thiết để các nhà hoạch định chính sách hiểu được các rào cản chính đối với việc tiếp cận tài chính của phụ nữ, từ đó đưa ra các chính sách để giải quyết. Đối với các tổ chức tài chính, dữ liệu về giới rất quan trọng để có thể xác định quy mô thị trường, hiểu các cơ hội của phân khúc, tăng mức độ tương tác của khách hàng và phục vụ nhiều phụ nữ hơn. Thúc đẩy việc sử dụng dữ liệu phân tách theo giới mang lại tác động thực sự cho phụ nữ, cộng đồng của họ và nền kinh tế quốc gia nhưng cần phải có sự đầu tư và thời gian.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận

Tại Hội thảo, các chuyên gia, đại biểu đã cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm từ các ngân hàng thương mại trong nước, thông lệ quốc tế trong cho vay DNNVV, DNNVV do phụ nữ làm chủ; cùng tập trung thảo luận, tham vấn các vấn đề về chính sách và khuôn khổ pháp lí hỗ trợ DNNVV do phụ nữ làm chủ, trên cơ sở đó, đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm góp phần nâng cao chất lượng chính sách, giải pháp hỗ trợ cho DNNVV do phụ nữ làm chủ, cũng như tạo thuận lợi cho phụ nữ khởi nghiệp, phát triển kinh doanh, đóng góp tích cực vào nền kinh tế.

Cũng trong khuôn khổ Dự án Hỗ trợ kĩ thuật “Thúc đẩy chương trình cải cách bình đẳng giới tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Tọa đàm kĩ thuật “Khuyến nghị chính sách và thảo luận về thúc đẩy cho vay dành cho DNVVN do phụ nữ làm chủ tại Việt Nam” ngày 07/6/2023 đã được các chuyên gia tư vấn và đại diện các vụ, cục, đơn vị trực thuộc NHNN thống nhất đưa ra những khuyến nghị để các chính sách hỗ trợ này thực sự phát huy hiệu quả.

Tọa đàm kĩ thuật “Khuyến nghị chính sách và thảo luận về thúc đẩy cho vay dành cho DNNVV do phụ nữ
làm chủ tại Việt Nam”

Kết quả khảo sát thực tiễn cho thấy, trong đại dịch Covid-19, cộng đồng doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, NHNN đã nhanh chóng ban hành các thông tư cơ cấu lại nợ và giảm lãi suất; thực hiện chương trình hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh…

Tuy đã có rất nhiều chính sách hỗ trợ, vẫn còn những rào cản trong chính sách hỗ trợ DNNVV trong đó có các DNNVV cho nữ làm chủ. Cụ thể, các quỹ phát triển DNNVV đang hoạt động kém hiệu quả, có 27 quỹ/64 tỉnh, thành hoạt động nhưng chỉ có một số quỹ hoạt động tốt, còn lại hoạt động thất thường, kém hiệu quả trong nhiều năm dẫn đến giải thể. Nguyên nhân xuất phát từ một số lí do chính như: Nhiều quỹ bảo lãnh tín dụng năng lực thẩm định DNNVV còn yếu; chưa phát huy được vai trò hỗ trợ doanh nghiệp; các thủ tục nộp thay DNNVV, kiểm tra, giám sát, thu hồi nợ… chưa hiệu quả.

Việt Nam đã và đang có rất nhiều chính sách để hỗ trợ cho bộ phận DNNVV nói chung và các DNNVV do phụ nữ làm chủ nói riêng. Cụ thể, trong Luật Hỗ trợ DNNVV đã có quy định hỗ trợ các DNNVV tiếp cận tín dụng. Trong từng thời kì, Chính phủ có chính sách hỗ trợ các TCTD tăng tối đa khả năng cho vay đối với DNNVV, hỗ trợ DNNVV xây dựng phương án kinh doanh khả thi, nâng cao năng lực, kĩ năng quản lí, minh bạch tài chính để tăng cơ hội tiếp cận tín dụng… Quỹ bảo lãnh tín dụng là quỹ nhà nước ngoài ngân sách nhà nước, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận thực hiện bảo lãnh tín dụng cho DNNVV… ngoài ra, còn có nhiều chính sách nhằm đa dạng hóa các kênh tiếp cận và nâng cao khả năng tiếp cận tài chính cho các DNNVV. NHNN cũng có nhiều hành động thiết thực để hỗ trợ nhóm doanh nghiệp này như ban hành quy định về trần lãi suất cho vay ngắn hạn áp dụng đối với DNNVV; DNNVV trong một số lĩnh vực cụ thể được vay tín chấp, như DNNVV lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn có thể vay vốn không cần thế chấp cứng; hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp, bao gồm DNNVV trong và sau đại dịch Covid-19…

Theo đó, trong thời gian tới, để chính sách hỗ trợ DNNVV, trong đó có DNNVV do phụ nữ làm chủ phát huy hiệu quả, đối với NHNN và các nhà hoạch định chính sách, cần thúc đẩy hoạt động cho vay đối với các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. Bởi vì, các DNNVV do phụ nữ làm chủ luôn có tỉ lệ nợ xấu thấp hơn so với các DNNVV khác; cần cải thiện các cơ chế bảo lãnh tín dụng và dịch vụ tư vấn để hoạt động hiệu quả hơn cho các DNNVV; xây dựng kiến thức và chuyên môn cho các tổ chức tài chính tập trung vào các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ. NHNN đi đầu trong việc thúc đẩy tiếp cận và hòa nhập tài chính trong toàn bộ khu vực doanh nghiệp và khuyến khích đổi mới.

Phụ nữ là khách hàng trung thành và có mối quan hệ gắn bó với một tổ chức tài chính, đồng thời họ là người quảng bá mạng lưới và giới thiệu khách hàng mới rất hiệu quả khi có được sự hài lòng với dịch vụ. Đối với các tổ chức tài chính, cần theo dõi dữ liệu phân tách theo giới tính ở cấp độ công ty và danh mục đầu tư, đây là điểm khởi đầu cho bất kì doanh nghiệp nào đang xem xét mạo hiểm hoặc mở rộng sang một thị trường mới; xây dựng chiến lược dành riêng cho doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, các mục tiêu và nguyên tắc về giới cần được kết hợp trong suốt mô hình kinh doanh của tổ chức tài chính, được phản ánh trong khung chính sách và quy trình ra quyết định; phát triển các sản phẩm và dịch vụ phù hợp cho nhóm doanh nghiệp này; bên cạnh đó, đẩy mạnh số hóa và khai thác tốt hơn thông tin khách hàng trong quá trình thẩm định; cân nhắc cung cấp các chương trình giáo dục tài chính thiết thực nhằm hỗ trợ khách hàng nâng cao chất lượng hồ sơ tài chính.

Phương Thanh

Thúc đẩy cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa do phụ nữ làm chủ tại Việt Nam

Ngân hàng nào lãi suất cao nhất ?