Theo báo cáo của VIS Rating, 30% số trái phiếu đáo hạn tháng 12/2024 có nguy cơ chậm trả gốc, tăng so với mức 20% trong 11 tháng đầu năm. Trong đó, nhóm bất động sản nhà ở chiếm tỷ trọng lớn nhất về giá trị trái phiếu chậm trả, tạo áp lực lớn cho thị trường tài chính.
 |
| Tỷ lệ chậm trả trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tháng 12/2024 dự kiến tăng lên 30%, cao hơn mức 20% trong 11 tháng đầu năm |
Thị trường TPDN và trường hợp Crystal Bay
VIS Rating cho biết, tỷ lệ chậm trả trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) lũy kế đến cuối tháng 11/2024 ở mức 15,3%, trong đó nhóm năng lượng có tỷ lệ chậm trả cao nhất (44%). Xét về giá trị, nhóm bất động sản nhà ở chiếm 60% tổng lượng trái phiếu chậm trả, phản ánh rủi ro lớn trong lĩnh vực này.
Riêng trong tháng 11/2024, 15/51 trái phiếu đáo hạn đã có nguy cơ chậm trả nợ gốc, và con số này dự báo sẽ tăng lên 30% trong tháng 12/2024. Đây là mức cao đáng báo động, vượt xa tỷ lệ 20% của 11 tháng đầu năm.
Báo cáo cũng ước tính, trong vòng 12 tháng tới, khoảng 105.000 tỷ đồng trái phiếu thuộc nhóm bất động sản nhà ở sẽ đáo hạn, chiếm 45% tổng giá trị trái phiếu đáo hạn. Trong đó, khoảng 21.000 tỷ đồng được dự báo có nguy cơ chậm trả gốc.
Trong tháng 11/2024, thị trường ghi nhận một trái phiếu chậm trả mới từ Công ty CP Crystal Bay, với giá trị gốc 421 tỷ đồng. Công ty này đã không thể thanh toán nợ gốc vào ngày 5/11/2024 và được trái chủ VNDirect gia hạn đến ngày 30/11/2024. Tuy nhiên, đến nay, chưa có thông báo thanh toán nào được công bố.
Trái phiếu của Crystal Bay được bảo đảm bằng 78,2 triệu cổ phiếu của chính công ty, song đây là cổ phiếu chưa niêm yết, khiến tính thanh khoản rất thấp. Theo VIS Rating, công ty đang gặp khó khăn nghiêm trọng với dòng tiền hoạt động âm, đòn bẩy tài chính cao và nguồn tiền mặt hạn chế. Tính đến nửa đầu năm 2024, Crystal Bay đã lỗ 76 tỷ đồng, đặt ra nguy cơ chậm trả gốc/lãi cao trong tương lai.
Nỗ lực thu hồi và xử lý trái phiếu chậm trả
Bên cạnh những rủi ro, tháng 11/2024 cũng ghi nhận một số tiến triển tích cực trong việc thu hồi dư nợ gốc chậm trả. Các tổ chức phát hành đã trả tổng cộng 1.148 tỷ đồng cho trái chủ, trong đó các công ty như Phong Điện Yang Trung, Bất động sản Cát Liên Hoa, Địa ốc Mai Viên và Neo Floor đã hoàn trả toàn bộ số tiền gốc của một số trái phiếu.
Nhóm ngành năng lượng, vốn chậm trả lãi trái phiếu trong các năm 2022 và 2023, chiếm 80% tổng dư nợ được hoàn trả trong tháng. Tỷ lệ thu hồi trái phiếu chậm trả của nhóm này tăng lên 17,7%, cho thấy sự cải thiện đáng kể.
Tháng 11/2024, lượng phát hành trái phiếu mới chỉ đạt 23.400 tỷ đồng, giảm mạnh so với mức 39.100 tỷ đồng của tháng 10/2024. Tuy nhiên, lũy kế 11 tháng, lượng phát hành TPDN mới đã vượt 400.000 tỷ đồng, tăng mạnh so với cùng kỳ năm ngoái.
Các ngân hàng thương mại vẫn chiếm phần lớn trong các đợt phát hành mới, với tổng cộng 17.400 tỷ đồng trong tháng 11/2024. Đáng chú ý, 40% lượng trái phiếu do ngân hàng phát hành đủ điều kiện tính vào vốn cấp 2, bao gồm các ngân hàng lớn như HDBank, ACB, TPBank, LPBank và Eximbank.
Ngoài ra, thị trường cũng ghi nhận sự gia tăng số lượng trái phiếu phát hành ra công chúng, với mức tăng 30% so với năm 2023, đạt 46.000 tỷ đồng. Điều này chiếm 10,2% tổng lượng phát hành mới, cho thấy xu hướng dịch chuyển một phần từ phát hành riêng lẻ sang phát hành ra công chúng.
Rủi ro và triển vọng thị trườngThị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là rủi ro chậm trả gốc/lãi ở các nhóm ngành bất động sản và năng lượng. Tuy nhiên, các nỗ lực thu hồi nợ và tăng cường quản lý từ phía cơ quan chức năng cùng các tổ chức phát hành đang giúp thị trường duy trì sự ổn định tương đối. Với lượng phát hành mới tăng trưởng mạnh trong năm 2024, thị trường kỳ vọng sẽ có thêm nhiều sản phẩm chất lượng hơn, giúp giảm bớt áp lực từ các trái phiếu cũ và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững trong thời gian tới. |
Nguyễn Hoàng