Cuối tháng 11, Quốc hội chính thức thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, một trong những dự án hạ tầng lớn nhất trong lịch sử Việt Nam. Dự án có chiều dài 1.541 km, tổng mức đầu tư sơ bộ hơn 1,7 triệu tỷ đồng (tương đương 67 tỷ USD) và dự kiến hoàn thành vào năm 2035. Đây không chỉ là bước tiến quan trọng trong lĩnh vực giao thông vận tải mà còn mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt tham gia chuỗi cung ứng, từ vật liệu xây dựng đến thi công hạ tầng.
 |
| Hình minh họa |
Bộ Giao thông Vận tải đề xuất ưu tiên khởi công hai đoạn Hà Nội - Vinh và TP HCM - Nha Trang với chiều dài 642 km trong giai đoạn đầu, bắt đầu vào cuối năm 2027. Giai đoạn này được ước tính có mức đầu tư khoảng 29,1 tỷ USD, tập trung vào xây dựng kết cấu hạ tầng như cầu, hầm và nền đường. Theo tính toán, dự án có thể tạo ra thị trường xây dựng trị giá khoảng 33,5 tỷ USD, mở ra tiềm năng lớn cho các doanh nghiệp trong nước, từ nhà thầu xây dựng đến các nhà cung cấp vật liệu.
Một trong những lĩnh vực được hưởng lợi lớn từ dự án là vật liệu xây dựng, đặc biệt là thép. Các đơn vị tư vấn ước tính dự án cần khoảng 6 triệu tấn thép các loại. Tập đoàn Hòa Phát (HPG) nổi lên như một ứng viên hàng đầu với khả năng cung cấp các loại thép xây dựng, thép đường ray và thép dự ứng lực. Chủ tịch Hòa Phát, ông Trần Đình Long, khẳng định tập đoàn sẵn sàng đáp ứng toàn bộ khối lượng thép cần thiết, đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế, giao hàng đúng tiến độ và giá cả cạnh tranh hơn thép nhập khẩu.
Không chỉ thép, các doanh nghiệp vật liệu xây dựng như Khoáng sản và Xây dựng Bình Dương (KSB), Vật liệu Xây dựng Biên Hòa (VLB), và Hóa An (DHA) cũng sẽ hưởng lợi từ nhu cầu lớn về đá xây dựng. Những doanh nghiệp này sở hữu trữ lượng khai thác lớn và giấy phép dài hạn, giúp đảm bảo nguồn cung ổn định cho dự án. Các công ty xi măng như Xi măng Hà Tiên (HT1) và Xi măng Bỉm Sơn (BCC) với năng lực sản xuất mạnh mẽ và kinh nghiệm lâu năm cũng được kỳ vọng đóng vai trò quan trọng.
Nhóm nhà thầu xây dựng trong nước đang tích cực chuẩn bị để tham gia các hạng mục quan trọng của dự án. Các doanh nghiệp như TEDI, Tập đoàn Đèo Cả, Cienco4 (C4G), và Tổng công ty 319 được đánh giá có đủ năng lực đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật khắt khe, từ xây dựng cầu hầm đến nền móng đường ray.
Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Hiệp, nhận định rằng độ chính xác và công nghệ cao là những đòi hỏi đặc thù của dự án đường sắt tốc độ cao, nhưng các doanh nghiệp Việt hoàn toàn có khả năng đảm nhận. Một số doanh nghiệp lớn như Fecon (FCN) và Coteccons (CTD) đã chuẩn bị sẵn sàng cho các gói thầu phụ, trong khi Tập đoàn Đèo Cả đang đầu tư vào đào tạo nhân sự và nghiên cứu công nghệ để tham gia sâu hơn vào dự án.
Ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tạo cơ chế chính sách để các doanh nghiệp xây dựng trong nước có thể tự chủ trong việc triển khai các dự án đòi hỏi công nghệ cao. Tập đoàn này đã tổ chức nhiều đoàn công tác học tập từ các đơn vị quốc tế, thành lập trung tâm đào tạo thực hành nhằm nâng cao trình độ kỹ thuật cho đội ngũ kỹ sư và công nhân.
Về nguồn vốn, dự án dự kiến huy động tối đa 30% từ các khoản vay, bao gồm vốn vay trong nước và nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA). Các ngân hàng lớn như Vietcombank (VCB), BIDV (BID), và VietinBank (CTG) được kỳ vọng sẽ tham gia cung cấp tài chính cho dự án, nhờ lợi thế về chi phí vốn thấp và khả năng hỗ trợ các gói lãi suất ưu đãi. Việc thu hút đầu tư tư nhân cũng được đề xuất nhằm giảm bớt áp lực lên ngân sách nhà nước và huy động nguồn lực toàn xã hội.
 | Hòa Phát "phô" sức mạnh trước khi bước vào "cuộc đua" làm đường sắt cao tốc Bắc - Nam Hòa Phát khẳng định đủ năng lực sản xuất thép đường ray cao tốc, sẵn sàng tham gia đấu thầu dự án đường sắt Bắc ... |
 | Nghiên cứu phát triển điện hạt nhân để vận hành đường sắt tốc độ cao Bộ Giao thông Vận tải đề xuất nghiên cứu phát triển điện hạt nhân để cung cấp điện nền cho vận hành đường sắt tốc ... |
Phạm Hường