Giá bán lẻ điện tăng 4,8%: EVN đưa ra ba lý do quan trọng

Từ ngày 11/10/2024, giá bán lẻ điện bình quân chính thức tăng lên 2.103,1159 đồng/kWh, tương ứng mức tăng 4,8% so với mức trước đó. Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), việc điều chỉnh này dựa trên 3 cơ sở chính: Chính trị, pháp lý và thực tiễn. Quyết định này là cần thiết nhằm đảm bảo cân bằng chi phí sản xuất và hoạt động của hệ thống điện quốc gia trong bối cảnh nhiều yếu tố đầu vào đang gia tăng mạnh mẽ.

Giá bán lẻ điện bình quân chính thức tăng lên 2.103,1159 đồng/kWh, tương ứng mức tăng 4,8% so với mức trước đó

Cơ sở chính trị và pháp lý cho việc điều chỉnh giá điện

Việc điều chỉnh giá điện vào tháng 10/2024 không chỉ đơn thuần xuất phát từ nhu cầu kinh tế, mà còn dựa trên các cơ sở chính trị và pháp lý đã được quy định rõ ràng.

Cơ sở chính trị: Việc tăng giá điện lần này dựa trên Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị, ban hành ngày 11/02/2020, với nội dung chính là định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết yêu cầu các cơ quan chức năng cần áp dụng giá thị trường đối với tất cả các loại hình năng lượng, bao gồm điện, nhằm tạo ra môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và hiệu quả. Đồng thời, Nghị quyết cũng yêu cầu xóa bỏ các rào cản về giá để giá điện được quyết định dựa trên cung cầu thị trường, giúp giảm tải gánh nặng cho ngân sách và hướng đến phát triển năng lượng bền vững.

Cơ sở pháp lý: Cơ sở pháp lý của việc điều chỉnh giá điện dựa trên Quyết định số 05/2024/QĐ-TTg ngày 26/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ. Quyết định này quy định về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân với các điều kiện rõ ràng về việc điều chỉnh giá.

Theo Điều 3, khoản 2 của Quyết định, giá bán điện bình quân có thể được điều chỉnh dựa trên chi phí phát điện, chi phí mua điện từ các nhà máy điện cung cấp dịch vụ phụ trợ và các yếu tố đầu vào khác chưa được tính toán trong các lần điều chỉnh trước.

Điều 3, khoản 5 cũng quy định rõ rằng thời gian tối thiểu giữa các lần điều chỉnh giá điện là 3 tháng kể từ lần điều chỉnh gần nhất. Với lần tăng giá điện gần nhất vào tháng 11/2023, việc điều chỉnh giá điện vào tháng 10/2024 hoàn toàn phù hợp với quy định pháp luật.

Ngoài ra, Điều 5, khoản b cũng quy định: nếu mức tăng giá điện bình quân từ 3% đến dưới 5%, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có quyền tự quyết định điều chỉnh mà không cần sự chấp thuận từ các cơ quan cấp trên.

Yếu tố thực tiễn ảnh hưởng đến giá điện

Việc điều chỉnh giá điện tháng 10/2024 còn dựa trên các yếu tố thực tiễn ảnh hưởng đến chi phí sản xuất điện, bao gồm biến động nguồn cung, giá nhiên liệu và các yếu tố khác trong năm 2023.

Trong năm 2023, Việt Nam phải đối mặt với hiện tượng El Nino và tình trạng biến đổi khí hậu, gây ra các vấn đề nghiêm trọng về thủy văn. Các hồ thủy điện lớn tại miền Bắc như Lai Châu, Sơn La và Tuyên Quang bị sụt giảm mức nước nghiêm trọng, thậm chí chạm mức nước chết vào cuối mùa khô. Điều này buộc EVN phải giảm tỷ trọng thủy điện, từ 38% trong năm 2022 xuống chỉ còn 30,5% trong năm 2023.

Để bù đắp cho sự thiếu hụt này, EVN phải tăng cường huy động từ các nguồn nhiệt điện, bao gồm nhiệt điện than và nhiệt điện dầu, với giá thành cao hơn nhiều so với thủy điện. Cụ thể, tỷ trọng nhiệt điện trong năm 2023 tăng từ 35,5% lên 43,8%. Việc phải huy động từ các nguồn có giá thành cao làm tăng đáng kể chi phí sản xuất điện.

Một yếu tố lớn khác tác động đến chi phí sản xuất điện là giá nhiên liệu đầu vào như than, dầu và khí đốt.

Giá than nhập khẩu: Dù giá than có giảm so với năm 2022, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mức trung bình trong giai đoạn 2020-2021. Cụ thể, giá than nhập khẩu (gbNewC) năm 2023 đạt 172,16 USD/tấn, tăng tới 73,64% so với bình quân 99,15 USD/tấn của giai đoạn 2020-2021. Đây là yếu tố quan trọng đẩy chi phí phát điện tăng cao.

Giá dầu thô Brent: Mặc dù đã giảm so với đỉnh cao của năm 2022, nhưng giá dầu Brent vẫn duy trì ở mức cao, tăng tới 146,76% so với bình quân giai đoạn 2020-2021.

Tỷ giá ngoại tệ: Tỷ giá USD năm 2023 tăng 1,9% so với năm 2022, làm tăng chi phí mua điện từ các nguồn điện thanh toán bằng ngoại tệ như các nhà máy nhiệt điện khí và điện nhập khẩu từ Lào.

Năm 2023 cũng ghi nhận nhiều sự cố kỹ thuật tại các nhà máy nhiệt điện lớn như Phả Lại 2, Vũng Áng 1, Cẩm Phả và Nghi Sơn 2, làm gián đoạn khả năng cung cấp điện ổn định. Điều này buộc EVN phải huy động tối đa các nguồn điện giá cao như nhiệt điện dầu để đáp ứng nhu cầu, đặc biệt là vào thời điểm nắng nóng kéo dài trên diện rộng tại miền Bắc.

Sản xuất điện gặp khó, EVN lại lỗ hơn 34.000 tỷ đồng trong năm 2023 Bộ Công Thương vừa công bố kết quả kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện năm 2023 của Tập đoàn Điện lực Việt ...

Lỗ lũy kế của doanh nghiệp nhà nước năm 2023 tăng cao, vượt 115.000 tỷ đồng Tính đến cuối năm 2023, tổng lỗ lũy kế của các doanh nghiệp nhà nước đã lên mức 115.270 tỷ đồng, tăng mạnh 66% so ...