Châu Á-Thái Bình Dương dẫn đầu ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi
Các chính phủ ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đã thực hiện những bước đi chưa từng có để đẩy nhanh quá trình phát triển điện gió ngoài khơi của quốc gia. McKinsey dự báo công suất điện gió lắp đặt ngoài khơi toàn cầu sẽ tăng 16 lần từ 40 GW trong năm 2020 lên 630 GW trong năm 2050.
McKinsey cũng kỳ vọng khu vực Châu Á – Thái Bình Dương sẽ có tiềm năng tăng trưởng lớn nhất với công suất lắp đặt điện gió ngoài khơi tăng 37 lần từ 11 GW trong năm 2020 lên 410 GW trong năm 2050 trong kịch bản cơ sở.
 |
| Dự báo công suất lắp đặt điện gió ngoài khơi (GW), kịch bản cơ sở năm 2021. Nguồn McKinsey, Vietcap tổng hợp |
Theo sau việc sử dụng năng lượng tái tạo ngày càng tăng, nhiều công ty dầu khí toàn cầu như Equinor (Na Uy) và Orsted (Đan Mạch) đã chuyển đổi thành các nhà phát triển năng lượng tái tạo. Orsted – công ty điện lực đa quốc gia của Đan Mạch – đã thoái vốn hoạt động kinh doanh dầu khí vào năm 2017 để tập trung hoàn toàn vào năng lượng xanh.
Phạm vi dịch vụ của công ty bao gồm phát triển, xây dựng và vận hành các trang trại gió ngoài khơi và trên đất liền, trang trại điện mặt trời, cơ sở lưu trữ năng lượng, cơ sở nhiên liệu hydro & nhiên liệu xanh cũng như các nhà máy năng lượng sinh học.
Orsted hiện là nhà phát triển năng lượng gió ngoài khơi lớn nhất thế giới với tổng công suất lắp đặt là 7,5 GW, trong đó 11,8 GW đang được xây dựng hoặc trao tặng trên toàn thế giới. Công ty đặt mục tiêu lắp đặt 30 GW công suất gió ngoài khơi vào năm 2030.
Ngoài ra, công ty con có trụ sở tại Đài Loan có 1 dự án có công suất 128 MW đang hoạt động, 2 dự án với tổng công suất 900 MW đang được xây dựng và 5 dự án với tổng công suất 6.590 MW đang được phát triển.
Xây dựng trang trại điện gió ngoài khơi có điểm tương đồng với dầu khí
Các dự án dầu khí ngoài khơi và các dự án điện gió ngoài khơi có những điểm tương đồng trong quá trình M&C xây dựng cơ sở vật chất, giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty dầu khí chuyển đổi sang nhà phát triển điện gió ngoài khơi.
Các lĩnh vực chính có thể đạt được sự phối hợp giữa việc lắp đặt các dự án điện gió và dầu khí ngoài khơi là chế tạo và lắp đặt các tháp cũng như nền móng/chân đế do sự liên kết của các cơ sở đã được thiết lập và kiến thức cần thiết cho cả 2 ngành. Ngoài ra, các nhà thầu M&C có thể sử dụng những kinh nghiệm và kỹ năng tốt nhất từ kinh nghiệm của họ trong lĩnh vực dầu khí ngoài khơi.
Theo Hội đồng Năng lượng Gió Toàn cầu (GWEC), quá trình xây dựng trang trại điện gió ngoài khơi có 4 giai đoạn chính: 1) lập kế hoạch và phát triển dự án, 2) chế tạo & sản xuất, 3) lắp đặt & vận hành thử, và 4) vận hành & bảo trì. Quá trình này rất phức tạp và thường được thực hiện trong môi trường nhiều thách thức.
 |
| Các thành phần chính của trang trại điện gió ngoài khơi |
Ngoài ra, hầu hết các trang trại điện gió ngoài khơi không chỉ được thực hiện bởi 1 nhà thầu kỹ thuật, mua sắm và xây dựng (EPC). Điều này tương ứng với việc thường có nhiều hợp đồng xây dựng của cùng một thành phần hoặc các thành phần khác nhau (ví dụ: tháp, dây cáp, móng và trạm biến áp), liên quan đến một số nhà thầu EPC.
Việc xây dựng một trang trại điện gió ngoài khơi ước tính mất từ 7 đến 11 năm, nếu xét đến tất cả các giai đoạn của quá trình. Cụ thể, 3 đến 5 năm cho giai đoạn phát triển, 1 đến 3 năm cho giai đoạn chuẩn bị xây dựng và 2 đến 4 năm cho giai đoạn xây dựng. Ngoài ra, tuổi thọ tiêu chuẩn của ngành cho một tuabin gió là 20-25 năm, do đó cần phải thay thế tuabin để kéo dài tuổi thọ hoặc ngừng hoạt động hoàn toàn các tài sản này.
Tuy nhiên, các tuabin gió ngoài khơi dự kiến sẽ vẫn hoạt động được tới 35 năm. Với quy mô hoạt động lớn và thời gian phát triển & xây dựng dự án dài hơn các dạng năng lượng khác, các dự án điện gió ngoài khơi có thể tạo ra việc làm bền vững trên toàn bộ chuỗi giá trị của ngành.
Cạnh tranh hạn chế trong việc xây dựng trang trại điện gió ngoài khơi ở châu Á
 |
| Các nhà thầu điện gió ngoài khơi làm việc tại Đài Loan |
Nhà thầu M&C ở Châu Á khá ít, bao gồm: Thứ nhất, các công ty có hợp đồng được bảo đảm như PVS (Việt Nam), SK Ocean Plant (Hàn Quốc) và Sing Da Marine Structure (Đài Loan); thứ hai, các công ty tiềm năng như Petronas (Malaysia), Malaysia Marine và Heavy Engineering Holdings Berhad (Malaysia).
Hiện tại, PVS, SK Ocean Plant và Sing Da Marine Structure là nhà thầu M&C cho các trang trại điện gió ngoài khơi của Orsted tại Đài Loan. Mặc dù Nhà máy SK Ocean và Sing Da Marine Structure tham gia vào ngành điện gió ngoài khơi sớm hơn PVS nhưng PVS lại sở hữu cơ sở sản xuất lớn nhất trong số 3 nhà thầu.
Ngoài ra, PVS còn cung cấp dịch vụ M&C trọn gói và có năng lực chế tạo mạnh trong lĩnh vực xây dựng ngoài khơi. Năm 2022, công ty con của PVS trong mảng M&C là PTSC M&C được Tạp chí Tài chính Thế giới vinh danh là “Nhà thầu Dầu khí Tốt nhất Châu Á”.
Do đó, PVS có rất nhiều tiềm năng để trở thành một trong những công ty mạnh nhất trong lĩnh vực này ở châu Á nhờ có kinh nghiệm xây dựng các trang trại điện gió ngoài khơi.
Theo công ty tư vấn năng lượng tái tạo BVG Associates, việc xây dựng, lắp đặt và vận hành các thành phần (bao gồm tháp, trạm biến áp và nền móng) chiếm khoảng 40% tổng vốn đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) của một trang trại điện gió ngoài khơi. Điều này có nghĩa là giá trị hợp đồng tiềm năng mà các nhà thầu M&C có thể nhận được từ trang trại điện gió ngoài khơi là khoảng 40% tổng vốn đầu tư XDCB.
Do các dự án điện gió ngoài khơi thường có sự tham gia của nhiều nhà thầu nên VCI Research ước tính giá trị hợp đồng tiềm năng ở Đài Loan mà PVS có thể nhận được là khoảng 1,7 tỷ USD.
Tiến Nam