Trong thế giới đầu tư, việc nhận diện thời điểm thị trường chứng khoán tạo đáy là một trong những kỹ năng khó khăn nhất, nhưng cũng mang lại cơ hội lớn cho nhà đầu tư.
Với những biến động không ngừng của thị trường, việc xác định chính xác thời điểm đáy không chỉ dựa vào may mắn mà còn là sự kết hợp của kiến thức phân tích kỹ thuật, kinh tế vĩ mô, và cả tâm lý thị trường.
Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện những dấu hiệu khi thị trường tạo đáy, đồng thời liên hệ với một vài mã cổ phiếu nổi bật đã cho thấy những tín hiệu tương tự trong lịch sử gần đây.
 |
| Hình minh họa. |
1. Sự giảm mạnh kéo dài và tâm lý hoảng loạn của nhà đầu tư
Khi thị trường đi vào giai đoạn giảm sâu, với mức giảm từ 20% trở lên, đây thường là dấu hiệu đầu tiên cho thấy thị trường đang tiến gần tới đáy. Tuy nhiên, điều quan trọng là nhà đầu tư không nên rơi vào tâm lý hoảng loạn, thay vào đó cần theo dõi các mã cổ phiếu quan trọng để xác định thời điểm thích hợp.
Ví dụ, vào giai đoạn cuối năm 2022, mã Hòa Phát (HPG) đã giảm mạnh từ đỉnh, với mức giảm tới gần 60% chỉ trong vòng vài tháng. Nhà đầu tư bán tháo liên tục, với tâm lý lo sợ về triển vọng ngành thép trong bối cảnh giá nguyên vật liệu tăng cao. Tuy nhiên, sau một thời gian giảm mạnh, HPG đã chạm mức đáy và bắt đầu phục hồi nhờ sức mạnh nội tại của doanh nghiệp và sự hồi phục của ngành công nghiệp xây dựng.
2. Khối lượng giao dịch tăng đột biến tại vùng đáy
Một trong những yếu tố quan trọng để nhận biết thị trường đã chạm đáy là sự tăng đột biến của khối lượng giao dịch. Điều này thể hiện sự chuyển dịch từ nhà đầu tư yếu tâm lý sang những người mua mạnh mẽ. Khối lượng lớn thường là dấu hiệu của sự tích lũy, khi những nhà đầu tư thông minh bắt đầu mua vào.
Thực tế, mã cổ phiếu Vinamilk (VNM) cũng từng có thời gian trải qua sự biến động lớn về giá và khối lượng giao dịch. Vào đầu năm 2023, sau chuỗi giảm dài, cổ phiếu VNM chứng kiến sự gia tăng mạnh về khối lượng giao dịch khi giá chạm đáy, cho thấy nhiều nhà đầu tư lớn đã bắt đầu quay lại tích lũy. Và sau đó, cổ phiếu này nhanh chóng hồi phục mạnh mẽ, vượt qua mức đáy nhờ vào sức khỏe tài chính vững chắc của doanh nghiệp.
3. Sử dụng chỉ báo kỹ thuật – RSI
Chỉ số sức mạnh tương đối (RSI) là một công cụ hiệu quả giúp nhà đầu tư nhận biết thị trường đã quá bán hay chưa. Khi RSI giảm dưới mức 30, đó là dấu hiệu thị trường đang quá bán và có khả năng đảo chiều.
4. Tâm lý thay đổi và các yếu tố vĩ mô hỗ trợ
Ngoài các yếu tố kỹ thuật, sự thay đổi về tâm lý nhà đầu tư và các yếu tố vĩ mô cũng có thể là yếu tố quan trọng để nhận biết thị trường tạo đáy. Thông thường, khi Chính phủ hoặc các tổ chức tài chính can thiệp vào thị trường thông qua các chính sách tiền tệ hoặc tài khóa, đó là tín hiệu tích cực cho thấy thị trường có thể đảo chiều.
Chúng ta có thể nhìn vào cổ phiếu Vietcombank (VCB) vào năm 2020, khi nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19. Nhờ vào các biện pháp hỗ trợ của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước, đặc biệt là các chính sách giảm lãi suất, cổ phiếu VCB đã nhanh chóng phục hồi sau khi chạm đáy, mang lại lợi nhuận ấn tượng cho những nhà đầu tư kiên nhẫn.
5. Cổ phiếu dẫn dắt bắt đầu hồi phục
Cuối cùng, khi một số cổ phiếu lớn trong ngành bắt đầu phục hồi, đó là tín hiệu quan trọng cho thấy thị trường có thể đã tạo đáy. Các cổ phiếu dẫn dắt như FPT hay VinGroup (VIC) thường có khả năng hồi phục sớm hơn so với thị trường chung, nhờ vào vị thế vững mạnh của doanh nghiệp trong ngành.
Việc nhận diện thị trường tạo đáy không phải lúc nào cũng chính xác 100%, nhưng với những dấu hiệu như giảm mạnh kéo dài, tăng đột biến về khối lượng, RSI quá bán và các yếu tố vĩ mô tích cực, nhà đầu tư có thể dự đoán được thời điểm thích hợp để tham gia trở lại. Tuy nhiên, điều quan trọng là cần duy trì kỷ luật và kiên nhẫn, không để cảm xúc chi phối trong những giai đoạn thị trường biến động mạnh.
Các mã cổ phiếu như HPG, VNM, VCB, FPT đã cho thấy sức bật mạnh mẽ sau khi chạm đáy, trở thành ví dụ điển hình cho những ai biết chớp lấy cơ hội từ thị trường.
 | Chứng khoán tháng 10 dưới góc nhìn ABS Research: Lấy đà cho nhịp hồi phục Trong báo cáo chiến lược về thị trường chứng khoán tháng 10, bộ phân phân tích của Công ty Chứng khoán An Bình (ABS Research) ... |
 | VN-Index dẫn đầu khu vực: Những cổ phiếu “sáng cửa” dưới góc nhìn chuyên gia Trong 9 tháng đầu năm 2024, VN-Index ghi nhận mức tăng 14%, vượt qua nhiều thị trường khu vực Đông Nam Á. Dù đối mặt ... |
Phạm Hường